Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: OYA AYDIN
Danışman: Özlem Kaygusuz
Özet:
Modern devletin, koruyan ve ihlal eden olarak insan hakları paradoksunda devletin kişiliği olgusuna ve devlet görevlilerinin fonksiyonuna odaklandığım bu çalışmada, öncelikle kişisel olmadığı iddia edilen siyasal iktidarın nasıl olup da irade ve sorumluluk sahibi bir kişilik olarak kurgulanabildiği, bu soyut kişiliğin fail olarak kabulünün insan haklarının korunması açısından ne anlama geldiği irdelenmiş, fail olan kişinin nasıl aynı zamanda koruyucu olabileceği tartışılarak liberal politik kuramın, insan haklarına dair paradoksları gösterilmeye çalışılmıştır. Cevap verilmeye çalışılan temel soru, insan hakları açısından modern devlete özgü hem koruyucu hem ihlalci biçimindeki çatışmalı öznellik paradoksunun, devlet-devlet görevlisi ayırımı ve devletin kişileştirilerek hukuksal sorumluluğunun kabulü ile aşılıp aşılamayacağıdır. Hukuksal sorumluluğun en iyi modeli olarak gösterilen hukuk devleti veya hukukun üstünlüğü ilkesinin böyle bir kapasitesinin olmadığı, hatta devleti, ihlal eden özne olarak göstermekle birlikte aynı zamanda koruyucu olarak kodlayarak faile dair paradoksu nasıl yeniden ürettiği iddia edilmiştir. Bu teorik iddia, hem hukukun üstünlüğünün mihenk taşı olarak gösterilmesi nedeniyle, hem de geniş bir coğrafi alanı temsil ettiği için, ayrıca ulusal hukuk ve uluslararası hukuk kurallarını bir arada tartıştığı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarından Yaşam hakkı ve işkence yasağı gibi doğrudan devletin ihlalci olduğu örnekler üzerinden, devletin hem ihlalci hem koruyucu olma paradoksunun ulus üstü alanda da varlığını sürdürdüğü, ihlalci devletin mağdura bir tazminat ödeyerek koruyuculuk rolünü de üstlendiği gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler: Modern Devlet, Devletin Sorumluluğu, Devlet Görevlisi, Devletin Kişiliği, Tüzel Kişilik, Fail, Hukuk Devleti.