Akademik Veri Yönetim Sistemi
7. Uluslararası 11.Ulusal Psikiyatri Hemşireliği Kongresi, Ankara, Türkiye, 18 - 20 Ekim 2023, ss.1629-1632, (Özet Bildiri)
KAVRAM ANALİZİ: TÜKENMİŞLİK
Giriş: Tükenmişlik, hemşirelik literatüründe önemi giderek artan bir kavramdır. Sağlık kurumlarındaki değişiklikler, vardiyalı çalışma, aşırı iş yükü, yöneticilerin uygunsuz tutum ve davranışları gibi nedenlerden dolayı hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri artmaktadır. Tükenmişlik kavramının anlaşılması hemşireler açısından büyük önem taşımaktadır.
Amaç: Bu makalenin amacı “tükenmişlik” kavramını Walker ve Avant’ın kavram analizi yöntemini kullanarak açıklamaktır.
Yöntem: Tükenmişlik kavramını açıklamak için kavramın seçimi, kavram analizinin amacının belirlenmesi, kavramın olası kullanım alanlarının belirlenmesi, kavramın tanımlayıcı özelliklerinin belirlenmesi, model vakanın oluşturulması, sınırda ve karşıt vakanın oluşturulması, kavramla ilgili hazırlayıcı faktörlerin ve sonuçların belirlenmesi, kavramın ölçüm yollarının belirlenmesi adımlarından oluşan Walker ve Avant’ın kavram analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmamız literatür incelemesi yöntemiyle yapıldığı için etik kurul izni gerekmemektedir. Kavram “tükenmişlik, tükenmişlik ve hemşirelik, kavram analizi” anahtar kelimeleri ile Pubmed, CINAHL, EBSCOhost, Science and Direct, ProQuest, Ulakbim-Ulusal Veri Tabanı, Google ve Google Akademik veri tabanlarında 2000-2021 tarihleri arasında yapılan taramalar sonucunda tükenmişlik kavramı ile ilgili ulaşılabilen Türkçe ve İngilizce 58 makale ve yine elektronik veri tabanları yoluyla ulaşılabilen üç kitap, iki tez çalışması incelenerek sekiz adımda ele alınmıştır.
Bulgular: Yapılan kavram analizi doğrultusunda tükenmişlik kavramının farklı alanlarda ve hemşirelikteki tanımları incelenerek duygusal tükenmişlik, duyarsızlaşma, kişisel başarıda azalma hissi, iş doyumu, depresyon ve stresle ilişkili olduğu bulunmuştur. Tükenmişlik kavramının hazırlayıcı bireysel, sosyal, iş ve örgütle ilgili özellikleri saptanmış; tanımlayıcı özelliklerine yer verilmiştir. Tükenmişlik kavramının sonuçları; yorgunluk, güçsüzlük, uyku bozuklukları, motivasyon eksikliği, ani tepkisellik, öfkelenme, işe ilgisizlik, işe geç kalma, aile içi çatışmalar olarak bulunmuştur.
Tartışma: Yapılan kavram analizinde elde edilen bulgular literatür temelli bulgular olup veriler literatürle desteklenmektedir.
Sonuç: Tükenmişlik kişilerde bireysel, sosyal ve örgütsel faktörlerin etkisiyle ortaya çıkar. Kısa ve uzun vadede fiziksel, ruhsal hem de davranışsal belirtileri vardır ve birey tükenmişlik deneyimiyle aile ve işle ilgili sonuçlarla karşı karşıya kalır. İş ve örgütle ilgili hazırlayıcı faktörlerin sağlık çalışanlarının ve özellikle hemşirelerin yararına iyileştirilmesi bu gruplarda görülebilecek tükenmişlik riskini azaltacaktır. Alınabilecek kurumsal önlemlerin yanında tükenmişliğe ilişkin lisans ve lisansüstü eğitim girişimlerinin faaliyete geçirilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Tükenmişlik; tükenmişlik ve hemşirelik; kavram analizi
CONCEPT ANALYSIS: BURNOUT
Introduction: Burnout is an increasingly important concept in the nursing literature. The burnout levels of nurses are increasing due to reasons such as changes in health institutions, shift work, excessive workload, inappropriate attitudes and behaviors of administrators. Understanding the concept of burnout is of great importance for nurses.
Aim: The purpose of this article is to explain the concept of “burnout” using the concept analysis method of Walker and Avant.
Method: In order to explain the concept of burnout, Walker and Avant consists of the steps of choosing the concept, determining the purpose of the concept analysis, determining the possible usage areas of the concept, determining the defining features of the concept, creating the model case, creating the borderline and opposite case, determining the predisposing factors and results related to the concept, and determining the measurement ways of the concept. 's concept analysis method was used. Ethics committee approval is not required as our research was conducted by literature review method. The concept is related to the concept of burnout as a result of the searches conducted between 2000-2021 in Pubmed, CINAHL, EBSCOhost, Science and Direct, ProQuest, Ulakbim-National Database, Google and Google Academic databases with the keywords "burnout, burnout and nursing, concept analysis". 58 articles in Turkish and English, which can be accessed, and three books that can be accessed through electronic databases, two thesis studies are examined and discussed in eight steps.
Results: Burnout occurs with the effect of individual, social and organizational factors. It has short and long-term physical, mental and behavioral symptoms, and the individual faces family and work-related consequences with the experience of burnout. Improving the predisposing factors related to work and organization for the benefit of health workers and especially nurses will reduce the risk of burnout that can be seen in these groups. In addition to the institutional measures that can be taken, it is recommended that undergraduate and graduate education initiatives related to burnout be activated.
Discussion: The findings obtained in the concept analysis are literature-based findings and the data are supported by the literature.
Conclusion: Burnout occurs with the effect of individual, social and organizational factors. It has physical, mental and behavioral symptoms in the short and long term, and the individual faces family and work-related consequences with the experience of burnout. Improving the predisposing factors related to work and organization for the benefit of health workers and especially nurses will reduce the risk of burnout that can be seen in these groups. In addition to the institutional measures that can be taken, it is recommended that undergraduate and graduate education initiatives related to burnout should be activated.
Keywords: Burnout; burnout and nursing; concept analysis