Research Information System
in: 100 Yılında Türkiye Cumhuriyeti, BİRLİK GÜLTEKİN KAMİL, Editor, Atılım Üniversitesi Yayınları, Ankara, pp.63-83, 2024
Cumhuriyet aydınlanmasının eğitim alanında özgün ve çok ses getiren uygulamalarından birisi
şüphesiz Köy Enstitüleri’dir. 17 Nisan 1940 tarihinde 3803 sayılı kanunla açılan Enstitülerin amacı,
köyü ve köylüyü eğitim yoluyla aydınlatarak kalkındırmak, köy öğretmeni başta olmak üzere köye yönelik
mesleklerde eğitilmiş elemanlar yetiştirmekti. Hazırlıkları 1935’te başlayan ve 1937’de denemesine
girişilen bu sisteminin kuramcı ve kurucusu İsmail Hakkı Tonguç’tur. Türk eğitim tarihine öğretmen
ve eğitim yöneticisi olarak önemli katkılarda bulunan Tonguç’un fikirleri ve alın teri ile şekillenen
Köy Enstitüleri, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel’in destekleriyle
kuruluş amaçlarının çok üstünde bir başarı göstermiş, köyün/köylünün sorunlarını ortaya koyan ilerici
bir kuşağın yetişmesini sağlamıştır. Enstitülerde ekonomik ve toplumsal kalkınma birlikte hedeflenmiş,
Türk köylüsünün üzerindeki bilgisizlik ve cahillik örtüsü kaldırılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada
Köy Enstitüleri’nin kuruluş amaçları ve faaliyetleri ele alınacak, Enstitülerin kapatılmasına yol açan
olumsuz propaganda ve eleştiriler üzerinde durulacaktır.