Akademik Veri Yönetim Sistemi
İLASEM IV: “Öteki”siz olur mu?: Isınan Dünyada Soğuyan İlişkiler ve İletişim Yönetimi, Ankara, Türkiye, 22 Mayıs 2025, ss.37-40, (Özet Bildiri)
2023 yılında Ankara’da kurulan, “Artık yalnız değilsiniz” ifadesini benimseyen Erkekleri Koruma Derneği, web sayfası olan ekd.org.tr adresinde yer alan bilgiye göre erkeklerin de hak ve hürriyetlerine saygı, toplumda eşitlik ve adaletin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Derneğin başkanı olan Bahri İnceler’in derneği kurma kararının ardında kendi yaşadığı boşanma süreci, nafaka ödemesi ve çocuğuyla görüşme konularını etkili olmuştur. İnceler’in, kişisel instagram hesabından ve derneğin instagram hesabından yapılan paylaşımlara bakıldığında kendisinin derneğin sözcüsü rolünü üstlendiğini söylemek mümkündür.
Derneğin instagram hesabı olan “ekdorgtr” 170 gönderi, 84,8 bin takipçi sayısına sahiptir. İnceler’in kişisel instagram hesabında ise 49 gönderi ve 52,4 bin takipçi bulunmaktadır. Derneğin paylaşımlarına göre az sayıda paylaşımı olan İnceler, derneğin hesabında var olan şiddet ve nafaka mağduru erkekler temalarına uygun bir biçimde gönderiler paylaşmaktadır.
Derneğin varlığının kişisel bir hikâyeden kaynaklandığı bilgisiyle örtüşen bir şekilde paylaşımların içeriklerinin de erkeklerin kişisel hikayelerinden hareketle cinayet, aile içi şiddet, iftira, nafaka konularından oluştuğu görülmektedir. Bununla beraber feminist hareket, kadınlarla yapılan sokak röportajları ya da mizah yoluyla toplumsal cinsiyet rollerini eleştiren kadın komedyenlerin paylaşımları da “erkek düşmanlığı” nitelemesiyle tekrar paylaşılarak eleştirilmektedir.
Çalışma kapsamında eleştirel bir perspektifle Erkekleri Koruma Derneği’nin instagram hesabından paylaşılan gönderiler feminizm, nafaka, hakikat temalarına ayrılarak, betimsel bir analiz gerçekleştirmek amaçlanmaktadır. Haksızlığa, mağduriyete uğrayanın karşısına halihazırda bir öteki olanın yerleştirilmesi, eşitlik arayışı ve ayrımcılık eksenindeki kaygan zeminin tartışılması önemlidir.
Eski Yunancada misos (nefret) ve gynē (kadın) kelimelerin birleşiminden oluşan mizojini yani kadın düşmanlığı ya da nefreti yaygın bir ayrımcılık pratiğidir. Sosyal medyada da hegemonik erkekliğin yansıması olarak “Kırmızı Hap” hareketiyle yaygınlaşan incel, kırılgan erkeklik, manosfer gibi kavramlardan söz etmek mümkün hale gelmiştir. Paylaşılan gönderilerde de mizojininin yeniden üretildiğini söylemek mümkündür. Dernek, kadın ve erkek cinsiyetlerinden hareketle diğer cinsiyetleri ya da cinsiyetsizliği görmezden gelen bakış açısının yanı sıra toplumsal cinsiyet normlarını, erkeğin karşısına kadını koyan bir söylem pratiğiyle yeniden üretilmesine katkı sunmaktadır. Bir tür “suçlu” olarak kadın anlatısının kurulmasına yardımcı olan bu durum mağdur erkeğin karşısına fırsatçı, kötü, şiddet uygulayıcısı olarak kadın imgesinin yerleştirilmesiyle “diğer” taraftan nefret söyleminin yeniden üretilmesine yardımcı olmaktadır. Ayrımcılık alanındaki çalışmalarda sıkça karşılaşılan bir kavram olarak “öteki”, “biz” anlatısında karşıda konumlanandır. Milliyetçilik çalışmalarında da biz ve onlar olarak da karşımıza çıkan bu ikilik iyi ve kötü olanın ayrımına dayanır. Negatif olan tüm unsurları barındıran onlar karşısında yer alan biz tüm iyi olanı içinde taşır. Bir “biz”in var olabilmesi için daima bir ötekiye ihtiyaç duyulur. Bu anlatı bir tarafı düşman, kötücül olarak işaret ederken diğer tarafı haklı ve doğru kılar. Ötekinin karşısında yer alan “biz” beyaz, erkek, Türk ve Müslüman gibi kimliğin parçalarından, hegemonik olandan meydana gelir.
Derneğin instagram hesabı incelendiğinde sadece iki cinsiyetli -kadın ve erkek- anlatının kurulduğu görülür. Dolayısıyla bu durum mağdur olan ve mağdur eden arasındaki ilişkiyi sadece cinsiyet üzerinden okumayı beraberinde getirir. Dernek başkanı İnceler’in gönderi olarak paylaşılan videolarında da görülebileceği gibi cinsiyetten bağımsız olarak, suç olarak kabul edilen eylemler etik normlardan yoksun olan kişinin yapıp ettiğinden öte belli bir cinsiyeti hedef göstermeye yönelik olarak yapılanmıştır. Toplumsal bir sorun olarak şiddetin cinsiyetler üzerinden ikili bir ayrımla kurgulanması var olan esas sorunu gölgelerken başka bir “öteki” yaratılmasına katkı sunmaktadır.
Ayrımcılık, bir gruba karşı önyargıların oluşturduğu olumsuz tutumları ifade eder ve hedef olma nedeni bireysel özelliklerden değil, ait olunan grubun özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Yeni medya alanı bu pratiğin kolayca yayılabildiği bir alan olarak karşımıza çıkar. Tüketilmesi kolay içerikler üzerinden temellenen instagram platformunu etkin bir şekilde kullanan derneğin paylaşımlarında da görülebileceği üzere nafaka konusunda yaşanan mağduriyetler, şiddete varan tartışmalar, videolarda ya da görsellerde yer alan karşı cinsiyete sahip iki kişi etrafında gerçekleşse de söylem tüm kadınları ve tüm erkekleri kapsayacak şekilde genişletilir. Kadınların pozitif ayrımcılığı suistimal ettiği ifadesine de sıkça rastlanmaktadır. Derneğin, feminizmi cinsiyetçiliği, cinsiyetçi sömürüyü sona erdirmek isteyen bir hareket olarak görmek yerine bir tür erkek karşıtlığı olarak kabul ettiğini yapılan paylaşımlardan görmek mümkündür. Bununla birlikte Erkekleri Koruma Derneği tarafından yaratılan ayrımcı söylemlerin toplumsal, tarihsel, politik bağlamdan kopuk bir şekilde üretildiği söylenebilir.
Founded in 2023 in Ankara, the Association for the Protection of Men, which adopts the phrase “You are no longer alone”, aims to respect the rights and freedoms of men and to contribute to the spread of equality and justice in society, according to the information on its website, ekd.org.tr. Bahri İnceler, the president of the association, decided to establish the association because of his own divorce process, alimony payments and meeting with his child. Looking at the posts made on İnceler's personal Instagram account and the Instagram account of the association, it is possible to say that he has assumed the role of the spokesperson of the association. The association's Instagram account “ekdorgtr” has 170 posts and 84.8 thousand followers. İnceler's personal Instagram account has 49 posts and 52.4 thousand followers. İnceler, who has fewer posts compared to the association's posts, shares posts in line with the themes of men victimized by violence and alimony, which are present in the association's account. In line with the information that the existence of the association stems from a personal story, it is seen that the content of the posts consists of murder, domestic violence, slander and alimony based on the personal stories of men. In addition, the feminist movement, street interviews with women or posts by female comedians who criticize gender roles through humor are also criticized by being re-shared with the characterization of “misogyny”. Within the scope of the study, it is aimed to conduct a descriptive analysis of the posts shared from the Instagram account of the Association for the Protection of Men from a critical perspective by dividing them into the themes of feminism, alimony and truth. It is important to discuss the placement of an other in front of the injustice and victimization, the search for equality and the slippery ground on the axis of discrimination. Misogyny, which is a combination of the ancient Greek words misos (hate) and gynē (woman), is a common practice of discrimination. In social media, it has become possible to talk about concepts such as incel, fragile masculinity, manosphere, which became widespread with the “The Red Pill” movement as a reflection of hegemonic masculinity. It is possible to say that misogyny is reproduced in the posts shared. The association contributes to the reproduction of gender norms through a discourse practice that puts women against men, as well as a perspective that ignores other genders or genderlessness based on the genders of women and men. This situation, which helps to establish the narrative of woman as a kind of “criminal”, helps to reproduce hate speech from the “other” side by placing the image of woman as an opportunistic, evil, violent perpetrator against the victimized man. As a concept frequently encountered in studies in the field of discrimination, the “other” is the one positioned opposite in the “us” narrative. This dichotomy, which is also encountered in nationalism studies as us and them, is based on the distinction between the good and the bad. We, as opposed to them, which contains all the negative elements, carries all that is good. For an “us” to exist, an other is always needed. This narrative marks one side as the enemy, as evil, while the other side is justified and righteous. The “we” opposite the other consists of parts of identity such as white, male, Turkish and Muslim, the hegemonic one. When the Instagram account of the association is analyzed, it is seen that only two gendered narratives -female and male- are constructed. Therefore, this situation leads to reading the relationship between the victimized and the victimizer only through gender. As can be seen in the videos posted by İnceler, the president of the association, regardless of gender, the actions that are considered crimes are structured to target a certain gender beyond the actions of the person who lacks ethical norms. The construction of violence as a social problem with a binary distinction based on gender overshadows the main problem and contributes to the creation of another “other”. Discrimination refers to the negative attitudes formed by prejudices against a group and the reason for being targeted is not due to individual characteristics, but to the characteristics of the group to which one belongs. The new media space is an area where this practice can easily spread. As can be seen in the posts of the association, which effectively uses the Instagram platform, which is based on easy-to-consume content, the discourse is expanded to include all women and all men, even though the victimizations and violent discussions about alimony take place around two people of the opposite gender in the videos or images. The statement that women abuse positive discrimination is also frequently encountered. It is possible to see from the posts that the association considers feminism as a kind of anti-male movement instead of seeing it as a movement that wants to end sexism and sexist exploitation. However, it can be said that the discriminatory discourses created by the Association for the Protection of Men are produced in a way that is detached from the social, historical and political context. |