Akademik Veri Yönetim Sistemi
I. Uluslararası Gerontolojik Bakış Kongresi: COVID-19 Sonrası Dönemde Gerontolojinin Görevleri, 21 - 22 Ekim 2021, ss.57-58
COVID-19 VE
YAŞLI BAKIMI: YAŞLILIK ALANINDA TELEBAKIM ÇALIŞMALARI İLE İLGİLİ BİR KAPSAM
İNCELEMESİ
Özet
Yerinde yaşlanma ilerleyen
yaşla birlikte bireyin yaşlandığı yerde yaşamaya devam edebilmesini ifade
eder. Buna karşılık yaşlı bireylerin
artan sağlık sorunları ve bakım ihtiyacı ev ortamında yaşlanmayı destekleyen,
uygun maliyetli tamamlayıcı bakım hizmetlerine gereksinime neden olmuştur.
Özellikle Covid-19 süreciyle birlikte yaşlı bakımı alanında alternatif bir
bakım modeli olan telebakımın önemi artmıştır.
Bu çalışmanın amacı
literatürde telebakımla ilgili yaşlılık alanında yapılan çalışmaları ele alarak
mevcut çalışmaların genel eğilimlerini, kavramsal ve yöntemsel özelliklerini
ortaya koymaktır. Bu çalışmada bir nitel araştırma deseni olan
doküman inceleme tekniği kullanılmıştır. Bunun için seçilen konu ile
ilgili yapılan çalışmalar taranmış, dâhil etme ve dışlama kriterleri esas
alınarak elemeler yapılmış ve çalışmalar özetlenerek gerekli veriler
toplanmıştır. Elde edilen verilerin analizi için kapsam inceleme (scoping
review) tekniğine başvurulmuştur. Toplamda 474 makaleye ulaşılmış ve eleme
yapılarak 22 makale incelemeye dâhil edilmiştir.
Araştırma bulgularına göre, en
sık çalışma yapılan ülke İngiltere ve en sık kullanılan araştırma metodu nitel
tekniklerdir. İncelenen araştırmaların çalışma alanları 4 temaya ayrılmıştır.
Bunlar; hizmet kullanımı, kronik hastalık, etik ve maliyet-etkinliktir.
Telebakım kronik hastalıkların bakımında önemli bir yere sahiptir ve bakımı
büyük ölçüde kolaylaştırmaktadır. Öte yandan çalışma sonuçları, telebakım
kullanımının ev içinde bağımsızlığı tam olarak sağlamadığını ancak
desteklediğini göstermektedir. Telebakım bağımsız kimliğe tehdit olarak
algılandığında sosyal dışlanmaya neden olabilmektedir. Telebakım mevcut
faydaların yanında riskler de barındırmaktadır. Yaşlı bireylerin teknoloji
kabul düzeylerinin düşük olması ve telebakım cihazlarının karmaşıklığı telebakım
kullanımından kaçınmalarına neden olabilmektedir. Telebakım
kullanımında beklenen sonuç bakım maliyetlerini azaltmak iken bu inceleme
sonucunda telebakımın maliyet etkinliği ile ilgili çalışmalara ilginin oldukça
az olduğu ve bu konuda yapılan çalışmaların tutarsız sonuçlar gösterdiği
görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Covid-19, yaşlı, bakım, telebakım, gerontoloji