Akademik Veri Yönetim Sistemi
II. Uluslarasi Sporda ve Egzersizde Beslenme Kongresi, Ankara, Türkiye, 23 Mayıs 2025, (Özet Bildiri)
Giriş: Hipoglisemi ve nöropatik komplikasyon yaşama korkusu, Tip 1 ve Tip 2 diyabetli bireyleri egzersiz yapmaktan alıkoymaktadır. Ayrıca gestasyonel diyabete maruz kalmış kadınlar, egzersiz eğitimi verilmemesi sebebiyle ve fetüsün zarar göreceği düşüncesiyle fiziksel aktiviteden kaçınmaktadır. Bu çalışma, Amerikan Diyabet Derneği (ADA) ve Amerikan Spor Hekimliği Koleji (ACSM) kılavuzlarına dayanarak Tip 1 ve Tip 2 diyabetli bireylere uygun egzersiz yöntemleri sunmayı ve ayrıca ADA, ACSM, Kanada ve Amerika Kadın Doğum Uzmanları ve Jinekologlar derneği önerileriyle gestasyonel diyabetli bireylere egzersiz yönetiminde rehberlik edebilmeyi amaçlamaktadır.
Gereçler ve Yöntem: Çalışmada, diyabetli bireyin egzersiz yönetimine dair 2003, 2016, 2023 ADA kılavuzları ve 2022 ACSM kılavuz yönergeleri kullanılmış ve güncel çalışmalarla kıyaslanıp sunulmuştur.
Bulgular: Diyabetli bireye uygun egzersiz reçetesi tasarlamadan önce makro ve mikrovasküler riskler açısından taranması gerektiğini düşünen ADA ve ACSM, 2003’ten 2023 yılına kadar tarama testi kriterlerini değiştirmiştir. ADA, direnç egzersizinin Tip 1 diyabet için hipoglisemi ve komplikasyon riskini en aza indirebildiğini, haftada üç gün orta veya şiddetli herhangi bir fiziksel aktiviteye katılımın diyabeti yönetmekte önemli olduğunu belirtmektedir. ACSM, kısa süreli aerobik egzersizin bile Tip 2 diyabette insulin duyarlığını artırmada rolü olduğunu söylerken ADA ve ACSM Tip 2 diyabet için kombine egzersiz (aerobik ve direnç) eğitimlerinin HbA1c yönetiminde üstün olabileceği konusu üzerinde durmaktadır. Kılavuzlarından faydalanılan diğer kurumlar, haftada 3 gün 30 dakikayı geçmeyecek aerobik egzersize ek olarak direnç, denge ve esneklik egzersizini, gestasyonel diyabetli kadınlar ve fetüs için faydalı ve güvenli bulmaktadır. Bunun yanısıra egzersiz öncesi ve sonrası kan glukoz düzeylerinin, kalori alımlarının, antidiabetik ve insulin uygulamalarının egzersiz tipine, süresine göre ayrıca ayarlanması gerektiği görülmektedir.
Sonuç: Diyabet hastalık değil, yönetilmesi gereken bir yaşam stilidir. Egzersiz sonucu glisemik kontrolün kaybolması endişesi potansiyel olarak diyabetlilerin fiziksel aktivite katılımlarının önünde engel oluşturmaktadır. Fakat, bireysel beslenme ve egzersiz denetimi ile kişinin diyabet bakımının sorumluluğunu üstlenmesini sağlayacak daha fazla fırsat sağlanması ve toplumun bu konuda eğitilmesi değerlidir. Metabolik kontrolü iyi olan genç diyabetli birey, çoğu aktiviteye güvenle katılabilir. Orta yaş ve üzeri diyabetli bireyin fiziksel olarak aktif olması teşvik edilmelidir. Herhangi bir fiziksel aktivite programına başlamadan önce diyabetli birey, komplikasyon riski açısından kapsamlı bir şekilde taranmalıdır.