Akademik Veri Yönetim Sistemi
3. Internatıonal Medıterranean Congress, Mersin, Türkiye, 17 - 18 Nisan 2023, ss.179-186
Halku’l-Kur’an tartışması Allah’ın Kelam sıfatının ezeli olup olmadığı sorusuyla ortaya çıkmış ancak daha sonra siyasi bir tartışmaya dönmüştür. Mu’tezile mezhebi tenzih ilkesi gereği Allah’ın kelam sıfatının ezeli olmadığını iddia etmiş, buradan hareketle Allah’ın kelamı olan vahyinin de mahluk olduğunu savunmuştur. Ashabu’l-Hadis ise aksini ileri sürerek Kur’an’ın mahluk olmadığını ve Allah’ın kelam sıfatının da ezeli olduğunu görüşüyle karşılık vermiştir. Mihnenin yaşanmasına sebebiyet veren bu teolojik tartışma aktif bir şekilde sadece bu dönemde yaşanmış olsa da pasif haldeki yansıması uzun
yıllar devam etmiştir. Hatta farklı coğrafyalara ulaşmış ve Endülüs’e kadar gelebilmiştir. Bu yansımanın
bir sonucu olan Endülüs’ün ünlü alimlerinden İbn Hazm’ın (ö. 1064) konuya bakış açısı tebliğimizin
tezini oluşturmaktadır. İbn Hazm’ın Zahiri bir alim olması, ayetleri anlama ve yorum getirmesini
etkilediği gibi dini düşüncede geliştirdiği sisteme de etki etmiştir. O öncelikle konuyu dilsel açıdan ele
alıp, daha sonra vahiy-akıl ekseninde yorumlamıştır. Dolaysıyla tebliğimizde İbn Hazm’ın Halku’l-
Kur’an konusunu ele alış biçimi onun sistemi çerçevesinde değerlendirilecek ve söz konusunu
tartışmaya dair tutumu ortaya konacaktır. Ayrıca tartışmanın ilk çıktığı zamanlardaki görüşlerle İbn
Hazm’ın görüşü karşılaştırılıp bir değerlendirmede bulunulacaktır.
The discussion of Khalq al-Qur'an emerged whether the attribute of God’s word is eternal, but later turned into a political debate. The Mu'tazila sect claimed that the attribute of Allah's word is not eternal in accordance with the principle of tanzîh, and from that point, they argued that the revelation, which is the word of Allah, is also created. Ashabu'l-Hadith, on the other hand, argued that the Qur'an was not created, and that God’s attribute of word is eternal. Although this theological debate, which led to the mihna, was only actively lived in this period, its passive reflection continued for many years. It even reached different geographies and was able to come as far as al-Andalus. As a result of this reflection, the point of view of Ibn Hazm (d. 1064), one of the famous scholars of al-Andalus, constitutes the main part of our paper. Ibn Hazm's being a Zahiri scholar, his understanding and interpretation of the verses, as well as the systems he developed in religious thought, had an impact. He first handled the issue linguistically and then interpreted it within the framework of revelation reason. Therefore, in this paper, the way Ibn Hazm dealt with the subject of Khalq al-Qur'an will be evaluated within the framework of his system and his attitude towards discussing the subject will be revealed. In addition, the views of Ibn Hazm will be compared with the views of the first time of the debate and an evaluation will be made.