Lityum uygulamasında quercetinin rat sperm morfolojisine antioksidan etkisinin tem düzeyinde incelenmesi,

Mert F., Kahveci S., Evirgen O., Özdemir T., Gürbüz Bolkan A., Yazıhan N.

26. ULUSAL ELEKTRON MİKROSKOPİ KONGRESİ, Eskişehir, Türkiye, 20 - 23 Eylül 2023, sa.35, ss.72

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Eskişehir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.72
  • Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

35 - Lityum Uygulamasında Quercetinin Rat Sperm Morfolojisine Antioksidan Etkisinin Tem

Düzeyinde İncelenmesi

Fatma MERT1, Selda KAHVECİ2, Oya EVİRGEN1, Tuğba ÖZDEMİR3, Aslıhan GÜRBÜZ3, Nuray YAZIHAN4

1Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji AbD

2Yozgat Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji AbD

3Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya AbD

4Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyopatoloji BD

İletişim: f.mert417@gmail.com

Lityum bipolar bozukluk başta olmak üzere duygudurum bozukluklarının tedavisinde yaygın olarak

kullanılmakta ve altın standart olarak kabul edilmektedir. Lityum tuzlarının akut zehirlenmenin yanı sıra

terapötik dozlarda uzun süreli kullanımında üreme sistemleri üzerine toksik yan etkileri olduğunu bildiren

yayınlar mevcuttur. Quercetin antioksidan etkinliği bilinen bir flavonoiddir. Bu çalışmada ratlarda

spermatogenez ve spermatozoonlarda lityum karbonat toksisitesine karşı quercetinin koruyucu etkisinin

ışık ve elektron mikroskop düzeyinde araştırılması amaçlanmıştır.

12 haftalık erkek Wistar rat(n=40) rastgele 4 gruba ayrıldı.Kontrol(K),Lityum

karbonat(LC)(45mg/kg/gün), quercetin(Q)(50 mg/kg/gün),Lityum karbonat(45mg/kg/gün)+

quercetin(LC+Q)(50 mg/kg/gün) grubu. 35 günlük deney sonrası anestezi altında intrakardiyak kan

alınarak serumda lityum düzeyi, FSH, LH, total testosteron düzeyi ölçüldü. Sakrifikasyon sonrası sol testis

malondialdehit düzeyi için ayrıldı. Sağ testis Bouin’s solüsyonuyla fikse edilerek rutin takip sonrası parafine

gömüldü. Alınan sağ ve sol epididimisler PBS içinde parçalanarak Macler sayım kamarasıyla sperm sayımı,

yayma preparatlarda eozin-nigrosin ile canlılık oranı ve eozin Y ile sperm morfoloji değerlendirmesi yapıldı.

Epididimal spermler gluteraldehitle fikse edilerek rutin EM takip sonrası elde edilen bloklardan alınan yarı

ince kesitler fotoğraf ataçmanı (LEICA ICC50HD) bulunan ışık mikroskobunda (LEICA DM500), ince kesitler

ise TEM (HITACHI HT7800 Naka-Japan) ile incelenerek fotoğraflandı.

Kontrol grubunda normal morfolojiye sahip spermatozoon oranı %83 iken deney gruplarında bu oran

sırasıyla %72, %68, %70 idi. Sperm konsantrasyonu deney gruplarında kontrolden düşük sayıda değildi.

Baş anomalisi deney gruplarında kontrole göre yüksekti (%0,625 vs %1,5 %11 %1,6). Boyun ve kuyruk

anomalisi deney gruplarında kontrole göre yüksekken boyun anomalisi LC+Q grubunda, kuyruk anomalisi

LC grubunda en yüksekti. Testis dokusu oksidatif stres belirteci olan MDA LC grubunda en yüksek bulundu.

Serum lityum düzeyi LC grubunda en yüksek iken serum hormon değerleri açısından gruplar arasında fark

yoktu.

Kontrol ve deney gruplarının TEM incelemesinde kontrol grubunda sperm baş, kuyruk orta ve esas parça

yapıları (aksonem mikrotübülleri, dış yoğun lifler ve mitokondriyal kılıf) normal görünümde ve sağlamdı.

Deney gruplarında kuyruk orta parça enine kesitlerinde sitoplazma artıkları ve sitoplazma içerisinde

mitokondriyal kılıf dışında yoğun fibriller birikintiler izlendi. Dış yoğun lifler arasında açılma ve düzensizlik

vardı. Aksonem mikrotübülleri normal düzen ve sayıdaydı. Mitokondriyal kılıfta yer yer mitokondriyal

şişme izlendi.

Anahtar Kelimeler: Lityum, Epididimal Sperm Morfoloji, Rat, TEM