1890 yılında Brüksel’de imzalanan “Gümrük Tarifelerinin Yayımlanması ve Uluslararası Birlik Kurulmasına İlişkin Sözleşme”, Uluslararası Gümrük Tarifeleri Bürosu’nun kuruluşunu sağlarken, birçok devletle birlikte Osmanlı Devleti de, gelen davet üzerine yeni oluşan bu iş birliği içinde yer almıştır. Konuyla ilgili güncel gelişmeleri takip etmekle birlikte, Osmanlı Devleti bu üyelikten bir süre sonra çekilme kararı almış; yine de 20. yüzyılın başında konuyla ilgili gerçekleştirilen uluslararası konferanslar izlenmiştir. Bununla birlikte, İmparatorluğun yıkılış sürecinin sonunda Lozan Konferansı’nda birçok uluslararası hukuk meselesi arasında uluslararası antlaşmalar ve uluslararası örgüt üyelikleri de yer alırken, Uluslararası Gümrük Tarifeleri Bürosu tekrar gündeme gelmiştir. Lozan Antlaşması’nda yeniden yürürlüğe girmesi kabul edilen düzenlemelerden biri olan bu Sözleşme’yle, Cumhuriyet döneminde uluslararası ticaret konusundaki iş birliği yeniden kurulmuştur. Konuyla ilgili olarak Türk hukuk tarihi, siyasi tarih ve iktisat tarihi açısından literatürde bulunan boşluğu doldurmayı amaçlayan bu çalışma, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi arşiv belgeleri üzerinden uluslararası ticarette gümrük tarifelerinin yayınlanması konusundaki uluslararası iş birliğinin hukuksal gelişim sürecini ele almaktadır.
In 1890, the International Bureau of Customs Tariffs was established following the signing of the Convention on the Publication of Customs Tariffs and the Establishment of an International Union in Brussels. The Ottoman Empire, among other states, joined this newly formed cooperation upon invitation. Although the Ottoman Empire withdrew from this membership, it still participated in the international conferences organized on the subject at the beginning of the 20th century. However, during the collapse of the Empire, the Lausanne Conference addressed international treaties, membership of international organizations, and many other international law issues, including the International Bureau of Customs Tariffs. This Convention was one of the regulations accepted to be re-enacted in the Treaty of Lausanne, re- establishing cooperation on international trade in the Republican era. This study analyses the legal development process of international cooperation on the publication of customs tariffs in international trade through Ottoman and Republican archival documents. It aims to fill the gap in the literature on the subject in terms of Turkish legal history, political history, and economic history.
