Porselen Yapımında Tüf Kullanımının Araştırılması

Korkmaz A., Kadıoğlu Y. K.

19. Ulusal Kil Sempozyumu (Kil’2023), Eskişehir, Türkiye, 6 - 09 Eylül 2023

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Eskişehir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Porselenler dayanıklı, yarı ışık geçirgen, düşük poroziteye sahip, sırlı ya da sırsız seramik malzemelerdir. Genel olarak beyaz ve transparan bir malzeme olduğundan, demir içeriği düşük olan kaolen türü kil, ayrıca silika ve feldispattan üretilmektedir. Daha önce yapılan çalışmada porselen yapımında kuvars ve bazaltın kullanılabilirliği de araştırma konusu olmuştur. Porselen yapımında kaolenle birlikte  montmorillonit ve illit de kullanılabilmektedir. Yapısında illit bulunması kilin mukavemetini arttırmaktadır. Sert porselenler, yumuşak porselene göre daha fazla kaolen, doğal olarak daha fazla Al2O3 içerdiğinden daha yüksek sıcaklıklarda pişmektedir. Önceki çalışmalardan piroklastik kayalardan ignimbritlerin seramik kaplamada boyar madde olarak kullanılabileceği bilinmektedir. İgnimbritler piroklastik akmayla oluşmuş, volkan camı içeren piroklastik kayalardır. Tüfler ise az pekişmiş veya pekişmemiş piroklastik ürünlerdir. Genel olarak tüfler montmorillonite benzer Al2O3 içeriğine sahiptirler, ancak silika oranları çok daha düşüktür. Tüfün porselen yapımında kullanılabilirliğinin araştırılması ve porselen sanayisinde kimyasal bileşim mi yoksa mineralojinin mi daha önemli olduğunun ortaya konması bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu amaçla tüf örnekleri öğütülerek toz haline getirildikten sonra mineralojik ve kimyasal bileşimlerini belirlemek amacıyla XRD ve XRF analizleri yapılmıştır. Daha sonra bu toz örnekleri porselen kap içerisinde 1300 °C’ye kadar ısıtıldıktan sonra elde edilen porselenlerin özellikleri incelenerek birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre pekişmemiş piroklastik kayaların (tüf benzeri) demir içeriğinin yüksek olmadığı (<0,1) durumlarda seramik yapımında pasta bölümünde kullanılabileceği ortaya konmuştur. Bununla birlikte yüksek demir içerikli bu tür kayaların manyetik seperatörle serbest halde alınabilen manyetik mineral içermesi durumunda da kullanılabileceği yapılan çalışmalar sonucunda görülmüştür.