Anne ve babaların doğum sonrası ebeveynlik davranışları ve etkileyen faktörler

Amaç: Bu çalışma anne ve babaların doğum sonrası ebeveynlik davranışlarını ve etkileyen faktörlerini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Yöntem: Araştırma Ankara’da özel bir hastanenin kadın doğum kliniğinde Mart-Mayıs 2021 tarihleri arasında 90 anne ve 90 baba ile yapılmıştır. Aras¸tırma verileri, Ebeveyn ve Bebek Bilgi Formu ve Dogˆum Sonrası Ebeveynlik Davranıs¸ı Ölc¸egˆi (DSEDÖ) ile toplanmıştır. Ölçekten alınan toplam puanın yüksek olması ebeveynin bebeğine karşı daha olumlu ebeveynlik davranışına sahip olduğunu göstermektedir. Araştırmanın uygulanabilmesi için etik kurul kararı, hastanenin bilim komitesinden kurum izni ile anne ve babalardan sözlü ve yazılı onam alınmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan annelerin yaş ortalamasının 33.19±4.15 (min=21-max=45) olduğu, annelerin %91.1’inin, babaların ise %87.8’inin lisans ve lisans üstü eğitime sahip olduğu tespit edilmiştir. Ebeveynlerin %57.8’i 1-5 yıl arasında evli olduklarını, %93.3’ü gebeliğin planlı olduğunu, %95.6’sı gebelikte sorun yaşamadığını, %90’ı gebelikte bakım aldığını, %77.8’inin düşük ya da küretaj öyküsü bulunmadığını, %62.2’si doğan bebeklerinin ilk çocukları olduğunu belirtmişlerdir. Bebeklerin özellikleri incelendiğinde, %46.7 si kız bebek, %53.3’ü erkek bebektir. Annelerin evlilik yılına göre babaların ise ilk çocuk sahibi olma durumlarına göre DSEDÖ puan ortalamaları değerlendirildiğinde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Ayrıca anne ve babaların DSEDÖ puanlarının Korelasyon analizine göre katılımcıların DSEDÖ puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (r=0.229, p<0.05). Sonuç: Araştırmanın sonucunda evlilik yılı ve ilk çocuk sahibi olma dışındaki faktörlerin ebeveynlik davranışları üzerinde etkili olmadığı, anne ve babaların DSEDÖ puan ortalamaları arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle anne ve babaların davranışlarının birbirlerini etkilediği, annenin olumlu davranışlarının babanın, babanın da olumlu davranışlarının annenin üzerinde olumlu etkileri olduğu söylenebilir. Buradan yola çıkarak özellikle postpartum süreçte yeterli ve destekleyici hemşirelik bakımının çok önemli olduğu ve bu bakımın annenin ve dolayısıyla babanın ebeveynlik davranışlarına olumlu yönde katkı verebileceği söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Doğum sonrası, yenidoğan, ebeveyn davranışı