Xanthoria parietina (L.) Th. Fr. likeni kullanılarak yapılan biyoizleme (=biyomonitoring) çalışmaları


Yıldız A., Işık V.

MTA Doğal Kaynaklar ve Ekonomi Bülteni, cilt.31, ss.87-99, 2021 (Hakemli Dergi)

Özet

Likenler alg ve mantarların bir araya gelerek

meydana getirdikleri morfolojik ve fizyolojik

birliklerdir. Likenlerde yüksek bitkilerdeki gibi stoma,

kütiküla ve epidermisin olmayışı nedeniyle, havadaki

kirleticilerin hepsi tüm tallus yüzeyi ile emilmektedir.

Xanthoria parietina hava kirliliğine karşı yüksek

toleranslı bir liken türüdür ve havadaki toksik

elementlerin seviyelerini belirlemek için biyobelirteç

(=biyoindikatör) canlı olarak kullanılmaktadır.

Biyoizleme (=biyomonitoring) ekosistemde meydana

gelen değişiklikleri saptayıp, özellikle kirleticilere

karşı önlem almada faydalı bir erken alarm

mekanizmasıdır. Türkiye’de ve Dünya’da Xanthoria

parietina likeni ile yapılan biyoizleme çalışmalarından

elde edilen veriler havadaki ağır metal birikiminin,

radyoaktif elementlerin, radyonüklidlerin ve SO2

kirliliğinin kaynağını likenin toplandığı istasyonların

konumuna ve likenlerin kirleticilere maruz kalma

sürelerine büyük ölçüde bağlı olduğunu göstermiştir.