İran’da Mahsa Amini Protestoları: Al Alam (İr) ve Bakü (Az) Televizyonunda Protestoların Temsili


Görgülü Y.

Tirebolu İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, cilt.1, sa.2, ss.110-137, 2024 (Hakemli Dergi)

Özet

Bu çalışmanın amacı; İran’da rejimin ideolojik aygıtı işlevi gören Al Alam televizyonu ve yine Azerbaycan’da ana damar medya kuruluşu olarak atfedilen Bakü televizyonunda İran protestolarının nasıl gündemleştirildiği, bir aktör olarak protestocuların her iki medya kuruluşunda nasıl temsil edildikleri, yine her iki medya kuruluşunda olaya ilişkin ideolojik çerçevelerin boyutlarının ortaya çıkarılmasıdır. Bu doğrultuda her iki televizyon kanalı bu çerçevelerde karşılaştırılmıştır. Araştırmada Van Leeuwen’in toplumsal aktörler yaklaşımından hareketle söylem analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre; İran’da Al Alam televizyonunun daha çok çatışma çerçeveli söylem içerikleri ile protestocuları pasifize etme çabası içerisine giriştiği, yine protestocuların yeniden inşasında parçasallaştırma ideolojik inşa stratejisinin aygın olarak kullanıldığı, rejimin yanında yer alan halk kitlelerinin ve devletin baskı ve ideolojik kurumların birleştirici rolünün ön plana çıkarıldığı ve bu yönde karşılıklı sistemli bir propaganda yürütüldüğü sonucuna ulaşılmıştır. 

Rejim ve rejimin organik kurumları ise haber içeriklerinde kasıtlı olarak dışarıda tutulmuş ve baskılandırılmıştır. Al Alam televizyonununda Mahsa Amini’nin ölümü detaylandırılmamış ya da kronolojik olarak bilinçli olarak gizlenmiştir. Bu durum, bir dışarıda bırakma stratejisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Azerbaycan Bakü televizyonun ise İran’da gerçekleşen protesto gösterilerine sessiz kalmamış, bu haberlere sıklıkla yer vermiş ancak bununla birlikte olaylara nötr bir dille yaklaşmayı tercih etmiştir.