Akademik Veri Yönetim Sistemi
ÜSKÜDAR ÜNIVERSITESI İLETIŞIM FAKÜLTESI Uluslararası İletişim Günleri Dijital Kapitalizm ve İletişim Sempozyumu May 16-18 Mayıs 2023, İstanbul, Türkiye, 16 - 18 Mayıs 2023, sa.79, ss.925-933
Kültüre ve topluma ilişkin yeni fikir ve politikalar müzelerdeki yönetim ve uygulama biçimlerini
(toplama, koruma, sergileme, araştırma ve eğitim) doğrudan etkilemeye ve hatta değiştirmeye
başlamıştır. İçinde bulunulan yüzyıl gereği, dijitalleşme hızı, teknoloji gelişimi ve kullanımına bağlı
olarak müzelerin geleceğe dönük kapsayıcı ve sürdürülebilir bir sergileme ve ziyaretçi katılımı
vizyonunu benimsemeye başladıkları söylenebilir. Dijital müzecilik ve sanal müzecilik uygulamaları,
VR, AR gibi teknolojiye dayalı platformların uygulamaya konulması ve Metaverse uygulamalarının
hayata geçirilmesi klasik müzecilik olgusunu kavramsal bağlamda da değişime uğratmıştır. Müzelerin
sadece somut değil aynı zamanda somut olmayan kültürel mirası da kuşaktan kuşağa yaşatılarak
aktarılması, sürekli şekilde yeniden yaratılması, kültürel çeşitliliğin korunması ve sürdürülmesi,
kültürlerarası diyalog geliştirilmesi, toplulukların kendi kültürel miraslarını koruyabilmeleri amacıyla
alan yaratılması için kültür stratejileri oluşturmaları önemlidir. Somut ve somut olmayan kültürel
mirasın dijital olarak aktarımı hem müze çalışanlarına belgeleme, sergileme ve depolama işlevlerinin
daha kolay uygulayabilme olanağı sağlaması hem de ziyaretçiye dijital olarak yaşayarak öğrenme
deneyimi sunması bakımından önemlidir. Bu bağlamda müze Uluslararası Müzeler Konseyi tarafından
2022 yılının sonunda yenilenen müze tanımı, bu kurumun geleneksel işlevi olan somut ve somut
olmayan mirası araştırıp toplarken yorumlayan bir strateji izlemesi gerektiği üzerine odaklanmaktadır.
Bu işlevleri yerine getirirken ise olabildiğince erişilebilir ve kapsayıcı bir yaklaşımla sürdürülebilirliği
teşvik etmesi beklenmektedir. Dolayısıyla müzelerin erişilebilirlik stratejileri arasında eğitim, keyif,
düşünce ve bilgi paylaşımı için farklı yaş gruplarından ziyaretçilerine çeşitli deneyimler sunmaları ve
iletişimin çeşitli boyutlarını göz önünde bulundurmaları beklenmektedir. Bu erişilebilirlik stratejileri
arasında teknoloji kullanımı en yaygın olanıdır. Müzede teknoloji kullanımının en yaygın biçimi
Türkiye’deki müzelerde de sayıları hızla artan görsel iletişim tasarımı ürünleridir. Müzelerin büyük
bölümü web sitesi ve sanal (görsel) müze uygulamalarını yaygın olarak kullanmaktadır. Bununla birlikte
özellikle dijital göçmenlere yönelik etki vizyon sistemleri, canlı tablo uygulamaları, üç boyutlu bilgi
sistemleri, katmanlı hologramlar, sanal uygulamalar, dokunmatik ekranlar, dijital kitaplar, tematik
simülasyonlar ve sanal atölyeler gibi etkileşimli müze deneyimleri sunulmaktadır. Dijital yerliler için
ise artırılmış gerçeklik ve VR uygulamaları ile müzede Metaverse çalışmaları yeni dijital erişilebilirlik yaklaşımları olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada miras kavramının dijitalleşmesinden başlayarak, dünyada ve Türkiye’deki müzelerde teknolojinin gelişimine paralel olarak uygulanan yaklaşımlar ve örnekler ele alınmaktadır.
Anahtar Kelimeler: kültürel miras, dijital miras, müzecilik, katılım, müze teknolojileri.