II. Elektrokimyasal Enerji Teknolojileri Sempozyumu, Ankara, Türkiye, 27 - 28 Kasım 2025, ss.1, (Özet Bildiri)
Bu çalışmada, organik atıkların
arıtımıyla eş zamanlı elektrik üretimi amacıyla geliştirilen farklı yapıya
sahip anot elektrotlarının mikrobiyal yakıt hücrelerindeki (MYH) performansı
araştırılmıştır. MYH’ler, organik maddelerin mikrobiyal oksidasyonu yoluyla
elektrik enerjisi üreten çevre dostu ve yenilenebilir sistemlerdir. Bu
sistemlerde anot elektrot malzemesinin yüzey morfolojisi, elektriksel
iletkenliği, biyouyumluluğu ve gözenekliliği, genel sistem verimliliğini
doğrudan etkilemektedir.
Çalışmada, üç boyutlu
makrogözenekli nikel köpük (NK) yüzeyine indirgenmiş grafen oksit (rGO)
kaplanmış, ardından farklı kütle oranlarında molibden (Mo) yüklenerek anot
elektrotlar geliştirilmiştir. Böylece dört farklı anot elektrot geliştirilmiş
ve sırasıyla NK, NK/rGO, NK/rGO/%30 Mo ve NK/rGO/%50 Mo olarak
adlandırılmıştır. Elektrotların yüzey özellikleri, rGO kaplanması ve Mo yüklenmesi
sonrası yapılan SEM görüntüleme ve EDS analizleriyle karakterize edilmiştir.
Elde edilen her bir anot elektrot,
tek bölmeli, membransız ve hava katotlu MYH reaktörlerinde ayrı ayrı test
edilmiştir. Reaktörlerde katot elektrotu olarak %20 Pt yüklü karbon bezi
kullanılmıştır. Literatür doğrultusunda anot–katot mesafesi 3 cm olarak
belirlenmiş ve dış devreye 100 Ω direnç bağlanmıştır. Reaktör sistemleri
karıştırmalı olarak işletilmiştir.
Deney sonuçları, en yüksek
performansın %50 Mo yüklenmiş NK/rGO anot elektrotunun kullanıldığı sistemde
elde edildiğini göstermiştir. Bu reaktörde maksimum gerilim 44,34 mV olarak
ölçülmüş; hesaplanan güç yoğunluğu 196,6 W/m³ değerine ulaşılmıştır. Aynı
sistemde kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ) giderim oranı %84,88 olarak
belirlenmiştir. Bu oran, yüksek organik yüke sahip atık suların biyolojik
arıtımı açısından oldukça anlamlıdır.
Ayrıca, anot yüzeyinde gelişen
mikrobiyal biyofilmlerde elektroaktif bakteri türlerinin varlığı, elektrik
üretim sürecine katkı sağlamıştır. Elde edilen sonuçlar, Mo ve rGO ile modifiye
edilen NK anotlarının hem atıksu arıtımı hem de enerji üretimi açısından MYH
performansını önemli ölçüde artırabileceğini ortaya koymaktadır. Bu bulgular,
anot yüzey modifikasyonlarının sistem verimliliği üzerindeki etkilerinin
anlaşılması açısından değerli bilgiler sunmaktadır.