ANKARA ANADOLU VE RUMELI ARAŞTIRMALARI DERGISI = ANKARA'S JOURNAL OF ANATOLIA AND RUMELIA STUDIES, cilt.3, sa.6, ss.369-400, 2022 (Hakemli Dergi)
Öz: Diller sahip olduğu söz varlığını geliştirmek ve yeni kavramları karşılamak için kendi dil işleyişine göre birtakım yollara başvurmaktadır. Türkçe gibi eklemeli dillerde sözcük yapımı için sıklıkla kullanılan araç, türetme ekleridir. Bununla birlikte sözcük yapımında türetme eklerinin yanı sıra çekim eklerinin de sözlükbirimlerin kuruluşunda etkin rolü olduğu görülmektedir. Türkçede, cümle kuruluşunda rol alan yani dil bilgisel kategoriler oluşturan çekim ekleri aynı zamanda yeni kavramları karşılayacak sözcükler üretmiş ve bu sözcükler Türkçe Sözlük te madde başı veya iç madde durumuna gelerek Türkçenin söz varlığında kendilerine yer edinmiştir. Böylece Türkçenin söz varlığı zenginleşerek yeni anlam ve biçimler kazanmıştır. Bu makalede Türkçenin söz varlığını oluşturan önemli dil birimlerinden biri olan ikilemelerin, çekim ekleri alarak kalıplaşma ya da sözlükselleşme yoluyla anlam ve biçim yönünden Türkçenin söz varlığına ve dolayısıyla anlatım gücüne ne şekilde katkıda bulunduğu incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Çekim Ekleri, İkileme, Kalıplaşma, Sözlükselleşme, Söz Varlığı.
Abstract: Languages resort to a number of methods according to their own language functioning in order to improve their vocabulary and meet new concepts. The frequently used tools for word formation in agglutinative languages such as Turkish are derivational suffixes. In addition to derivational suffixes, it is seen that inflectional suffixes also play an active role in the formation of lexemes. In Turkish, inflectional suffixes that take part in sentence formation, that is, forming grammatical categories, have also produced words that will meet new concepts, and these words have taken their place in the vocabulary of Turkish by becoming a lexical entry or internal clause in the Turkish Dictionary. Thus, the vocabulary of Turkish has been enriched and gained new meanings and forms. In this article, it has been examined how reduplications, which are one of the important elements that make up the Turkish vocabulary, contribute to the Turkish vocabulary in terms of meaning and form, and thus to the expressive power, by taking inflectional suffixes and formulaicity or lexicalization. Key Words: Inflectional Suffixes, Reduplication, Formulaicity, Lexicalization, Vocabulary.