Akademik Veri Yönetim Sistemi
XXII. TÜRK KLİNİK MİKROBİYOLOJİ VE İNFEKSİYON HASTALIKLARI KONGRESİ, Antalya, Türkiye, 9 - 12 Mart 2022, ss.341-343
SARS-CoV-2 infeksiyonu tüm dünyada önemli bir
morbidite ve mortalite nedeni olmanın yanı sıra
COVID-19’dan düzelen hastalarda gelişebilen uzamış
COVID kliniği ile akut infeksiyon sonrası dönemde
de önemini korumaktadır. Çalışmalarda COVID-19
sonrası uzamış COVID gelişimi için birçok risk faktörü
gösterilmiş olmakla birlikte patogenezi tam olarak
aydınlatılamamıştır.
Yöntem
SARS-CoV-2 PCR testi ile kanıtlanmış, geçirilmiş
COVID-19 tanısı olan 1301 kişi ile 31 sorudan oluşan
bir anket çalışması yapılmıştır. Anket demografik
özellikler, COVID-19 hastalık süreci ve hastalık sonrası
dönem ile ilgili sorulardan oluşmaktadır. Hastaların
COVID-19 sonrası yeni gelişen ya da halen devam
etmekte olan semptomları ve süresine ait bilgiler
kaydedilmiştir. Üç aydan uzun süre devam eden,
3 ve üzeri semptom varlığı; ‘uzamış COVID’ olarak
tanımlanmıştır. COVID-19 geçiren hastalarda uzamış
COVID-19 gelişimi için risk faktörleri belirlenmiştir.
Veriler SPSS version 13.0 ile analiz edilmiştir.
Bulgular
Çalışmaya alınan 1301 hastanın yaş ortalaması 40 (+/-
7.16), hastaların 558 (%42.9)’i kadındır. Hastaların
%15.3’ünün en az bir kronik hastalığı olup, en sık
hipertansiyon (%4.8), DM (%3.9) ve astım (%2.9)
saptanmıştır. Hastaların %85.3’ü hafif-orta, %14.7’si
ise ağır COVID-19 ile izlenmiştir. COVID-19 tanısı
olan 1301 hastanın 257(%19.8)’sinde uzamış COVID
görülmüştür. En sık saptanan semptomlar; tad-koku
kaybı (%18.1), myalji (%14.3) ve artraljidir (%14.1).
Uzamış COVID ile izlenen hastalarda kadın cinsiyet,
en az bir kronik hastalık varlığı, diyabetes mellitus,
aritmi ve astım anlamlı olarak daha yüksek oranda
saptanmıştır. Çok değişkenli regresyon analizi
sonucunda kadın cinsiyet (p=0.000), aritmi (p=0.015)
ve en az bir kronik hastalık varlığı (p=0.003) uzamış
COVID gelişimi için bağımsız birer risk faktörü olarak
- 342 -
XXII. TÜRK KLİNİK MİKROBİYOLOJİ VE İNFEKSİYON HASTALIKLARI KONGRESİ
bulunmuştur. Uzamış COVID olan ve olmayan
hastalar arasında COVID-19 hastalık şiddeti açısından
anlamlı bir farklılık saptanmamıştır.
Tartışma ve Sonuç
Artan vaka sayıları ile birlikte, uzamış COVID önemli
bir halk sağlığı sorunu haline gelebilir. Hastalığı hafif
ya da ağır geçirmenin uzamış COVID gelişiminde
etkisinin olmaması, akut infeksiyon yükünden
öte hastalığın uzun dönem etkilerinin de önemini
göstermektedir. Bu nedenle uzamış COVID gelişimi
için risk faktörlerinin bilinmesi, hastaların erken tespit
edilebilmesi ve bu tanı ile takip edilecek hastaların
yönetiminde multidisipliner rehabilitasyonun
sağlanması önemli olacaktır