Kafkasya, Ukrayna ve Türkistan Halklarının Milli Savunma Organı Promethée’de Kafkaslar

Creative Commons License

Uygur F.

XI. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu, Baku, Azerbaycan, 11 - 13 Haziran 2024, cilt.2, ss.183-196

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 2
  • Basıldığı Şehir: Baku
  • Basıldığı Ülke: Azerbaycan
  • Sayfa Sayıları: ss.183-196
  • Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İki deniz arasında uzanan Kafkas kıstağı coğrafi konumunun gereği uluslararası ilişkilerde barışçıl bir rol oynamak zorundadır. Bu çerçevede, XX. yüzyıl başlarında Fransa’nın Kafkasya’da ortaya çıkan özgürlük taleplerine duyarsız kalmaması Kafkas halklarını, desteklemesi beklenmektedir. Oysa Fransız-Rus ittifakında ilişkiler esasında ekonomik ve politik çıkarlarla yakından ilişkilidir. Bu bağlamda Fransız basınına çeşitli vesilelerle parasal katkı sağlayan Rusya’nın hususî gayretleriyle Kafkasya meselesi gölgede kalmıştır. 

Rus resmî çevrelerinin Fransız basını üzerinde böylesine bir etkisi varken Kafkaslardaki halkların bağımsızlık taleplerini duyurmak pek mümkün olmamıştır. 1926’da Kafkasya İstiklal Komitesi’nin yönetiminde milli demokrat Gürcü liderlerden Gvazava’nın redaktörlüğünü yaptığı aylık Prométhée dergisi, Paris’te Fransızca olarak Kafkaslarda bağımsız konfedere bir devlet önerisiyle on iki yıl boyunca yayımlanmıştır. Kafkasya’nın hiç bir zaman Slav olmadığını hatta Akdeniz Medeniyetinin bir parçası olduğunu dile getiren yazılar aralarında Türklerin de bulunduğu çok sayıda aydın tarafından kaleme alınmıştır. 

Bu bildiride, Kafkas halklarının, Ukrayna ve Türkistan’ın millî yayın organı olarak neşredilen Prométhée’nin Kafkasya meselesine bakışı Fransız-Gürcü ittifakı çerçevesinde incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Prométhée, Rus-Fransız ittifakı, Kafkasya, Gürcistan, Giorgi Gvazava.


The Caucasian isthmus, located between two seas, has to play a peaceful role in international relations due to its geographical location. In this context, XX. It is expected that France will not remain insensitive to the demands for freedom that emerged in the Caucasus at the beginning of the century and will support the Caucasian peoples. However, in the Franco-Russian alliance, relations are closely related to economic and political interests. In this context, the Caucasus issue has been overshadowed by the special efforts of Russia, which provides financial contributions to the French press on various occasions.

With such an influence of Russian official circles on the French press, it was not possible to publicize the demands of the peoples of the Caucasus for independence. In 1926, under the direction of the Caucasus Independence Committee, the monthly magazine Prométhée, edited by the Georgian national democratic leader Gvazava, was published in French in Paris for twelve years with the proposal of an independent confederated state in the Caucasus. Many intellectuals, including Turks, wrote articles stating that the Caucasus had never been Slavic and was in fact part of the Mediterranean civilization.

In this paper, the view of Prométhée, which was published as the national organ of the Caucasian peoples, Ukraine and Turkestan, on the Caucasus issue is analyzed within the framework of the French-Georgian alliance.

Key Words: Prométhée, Russian-French alliance, Caucasus, Georgia, Giorgi Gvazava.