Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türkiye Ziraat Mühendisliği X. Teknik kongresi, Ankara, Türkiye, 13 - 17 Ocak 2025, ss.652-660, (Tam Metin Bildiri)
ÖZET
Küreselleşme sürecinde beklenen yaşam kalitesine ulaşmak için tüm bireylerin ve toplumun
beslenme bilincinin arttırılması, sağlıklı beslenmenin yaşam biçimine dönüştürülmesi
gerekmektedir. Toplumun sağlıklı yaşaması ve ekonomik yönden gelişmesi onu oluşturan
bireylerin sağlıklı olmasına bağlıdır. Optimal sağlık ve iyilik halinin temeli yeterli ve dengeli diğer
bir deyişle sağlıklı (optimal) beslenmeye dayalıdır. Bu şekildeki beslenmenin karşılanabilmesi
için üretilen gıdaların miktarının yeterli, gıdanın erişilebilir, maliyetinin karşılanabilir, güvenilir,
eşitlikçi şekilde dağılımının yapılıyor olması ve bu süreçlerin sürdürülebilirliği önemlidir.
Bu çalışmada, Türkiye’de gıda arzının yeterli ve dengeli beslenme önerilerini karşılama
durumunun resmi veriler üzerinden değerlendirilmesi amacıyla, toplam nüfus Türkiye İstatistik
Kurumu (TÜİK) ve İç İşleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı verileri kullanılarak belirlenmiştir.
Yeterli ve dengeli beslenme için gerekli olan besin gruplarının miktarı “Türkiye Beslenme
Rehberi 2022 (TÜBER 2022)”de yer alan besin grupları önerileri üzerinden hesaplanmıştır.
Buradan gereksinmeye ait bulunan sonuçlar, TÜİK gıda denge cetvellerinden alınan veriler
ile karşılaştırılmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu ve İç İşleri Bakanlığı Göç İdaresi verilerine göre
ülkemizde 2024 yılı itibari ile 95873401 kişinin gıda arzından her gün pay aldığı belirlenmiş
olup, bu kişilerin 4427909’u ikamet izni veya koruma altındaki yabancı, 57077441’i ise turist
statüsünde olduğu görülmüştür. Toplam nüfus üzerinden yapılan hesaplamalar sonucunda
ülkemizde süt ve süt ürünleri, yumurta ve balık arzının, TÜBER 2022’de yer alan sağlıklı
beslenme önerilerini karşılamada yetersiz kaldığı belirlenmiştir. Ülkemizde meyve, sebze
ve tahıl arzının günlük tüketim önerilerini karşılayacak düzeyde olduğu belirlenmiştir. Ancak
kayıp ve atıklar göz önüne alındığında bu besin gruplarında da yetersizlik olma ihtimali olduğu
unutulmamalıdır. Yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanmasında en önemli iki unsur gıda
üretiminin yeterli ve dağılımının dengeli olmasıdır. Bu nedenle beslenmede kaliteli protein
kaynağını oluşturan bu besinlerin yeterli üretimine özen gösterilmesi sağlıklı nesillerin
yetişmesi, obezite başta olmak üzere bulaşıcı olmayan kronik hastalıkların önlenmesinde ve
tedavisinde etkili olacaktır.
Anahtar Kelimeler: optimal beslenme, gıda arzı, gıda talebi, sürdürülebilir beslenme