Özet Bu çalışmanın konusu Osmanlı Ermeni Katolik cemaatinin yayın organı olan Mecmua-i Ahbar (1884-1914) gazetesinin II. Meşrutiyet’in ilanını ve sonrasında yaşanan gelişmeleri ilk haftalarda nasıl ele aldığının incelenmesidir. 1876 yılında ilk defa yürürlüğe giren Kanun-ı Esasi, Osmanlı-Rus Savaşı (1877-1878) nedeniyle askıya alınacak 23 Temmuz 1908 tarihine kadar Osmanlı anayasasının varlığı unutulacak ve otuz yılı aşkın bir süre II. Abdülhamit devrinin kuralları geçerli olacaktır. Mecmua-i Ahbar, haber ve köşe yazılarıyla yayın hayatı boyunca matbuat nizamnamesinin kurallarına uyduğu için bir sorun yaşamamıştır. Ermeni Katolik cemaati içerisinde birleştirici bir rol üstlendiğini dile getiren gazete hem İstanbul’daki hem de Anadolu’daki okuyucuları için ulusal ve uluslararası siyasi, ekonomik, dini gelişmeleri yakından takip etmiştir. Osmanlı bürokrasisinde ayrıcalıklı bir yere sahip olan Ermeni Katolik cemaatinin sözcüsü olan Mecmua-i Ahbar, hürriyetin yeniden ilanının Osmanlı toplumu ile Osmanlı Ermeni ve Ermeni Katolik toplumu için ne anlama geldiğini çok yönlü ele almıştır. II. Meşrutiyetin ilanı, dönemin Türkçe yayın yapan pek çok ulusal gazetesi üzerinden incelenmesine rağmen Osmanlı Ermeni basını ile ilgili araştırmalar eksiktir. Çalışmada gazetenin haber ve köşe yazıları için betimleyici ve niteliksel tasarımdan yararlanılmıştır.
Abstract This study examines how Mecmua-i Ahbar (1884–1914), the publication organ of the Ottoman Armenian Catholic community, handled the proclamation of the Constitutional Monarchy and the developments after it in the first weeks. The Kanun-ı Esasi, which came into force for the first time in 1876, was suspended due to the Ottoman-Russian War (1877–1878) until the 23rd of July 1908; during this time, the existence of the Ottoman constitution was forgotten. During this time, the rules of the reign of Abdulhamid II will apply. Mecmua-i Ahbar, with its news and columns, did not have any vital problems with the government of Abdulhamid, as it complied with the rules of the press regulation throughout its publication life. Stating that it plays a unifying role within the Armenian Catholic community, the newspaper closely followed national and international political, economic, and religious developments for its readers both in Istanbul and Anatolia. Mecmua-i Ahbar, which has a privileged place in the Ottoman bureaucracy, has written in a multidimensional way what the re-declaration of freedom meant for the Ottoman society and specifically for the Ottoman Armenian and Armenian Catholic communities. Although the Second Constitutional Monarchy was examined through many national newspapers published in Turkish, their analysis of the Ottoman Armenian press is lacking. In the study, descriptive and qualitative design was used for the news and columns of the newspaper.
