Alüvyal Yelpazelerin Morfolojik Gelişimine Etki Eden Faktörler: Maymundağı Yelpazeleri Örneği


TUNÇEL E., Çiçek İ., Seyitoğlu G.

Coğrafi Bilimler Dergisi, cilt.21, sa.2, ss.368-393, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 21 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2023
  • Doi Numarası: 10.33688/aucbd.1321928
  • Dergi Adı: Coğrafi Bilimler Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.368-393
  • Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Alüvyal yelpazeler, akarsu sistemlerinin önemli bir parçasıdır ve jeomorfoloji alanında ilgi uyandırmaktadır. Bu makale, alüvyal yelpazelerin morfolojilerini etkileyen iklim koşulları, tektonizma ve taban suyu değişikliklerinden oluşan temel faktörler hakkında genel bir anlayış sunmayı amaçlamaktadır Alanyazından örneklerle alüvyal yelpazelerin morfolojik gelişiminde bu faktörlerin etkisi aktarılmaktadır. Makale aynı zamanda Acıgöl grabeninin kuzeybatısını sınırlayan, KD-GB doğrultusu güneyde D-B’ya dönen, Maymundağı fayının önünde depolanan alüvyal yelpaze istiflerinin morfolojik gelişimi hakkında bilgi vermektedir. Bu alanda D-B doğrultulu dağ önünde iç içe geçmiş iki farklı alüvyal yelpaze sistemi bulunmaktadır. Bu gelişim önceden Pleyistosen gölünün yüksek seviyesiyle ilişkilendirilmiş olsa da daha sonra yapılan çalışmalarda göl seviyesinde Geç Kuvaterner döneminde bu gelişimi etkileyecek bir yükselme olmadığı belirlenmiştir. Bu çalışmada morfolojik gelişimin yelpazenin alt kesiminde etkin olan faylanma sonucunda gerçekleştiği ortaya konulmuştur.
Alluvial fans play a significant role in fluvial systems and are a subject of great interest in geomorphology. This research aims to provide a comprehensive understanding of the key factors that influence alluvial fan morphology, which include climatic conditions, tectonism, and base level changes. The paper discusses the morphological development of alluvial fans along the Maymundağı fault, which borders the northwest of the Acıgöl graben. The fault exhibits a NE-SW strike that veers into an E-W direction in the south. Two different alluvial fan systems were observed, intersecting in front of the E-W trending mountain. This development was previously associated with the high level of the Pleistocene lake, but later studies have shown that there was no rise in the lake level that affected the development. In this study, it was revealed that the morphological development occurred as a result of active faulting in the lower part of the fan.