SİSTEMİK SKLEROZ HASTALARINDA DEPRESYON ŞİDDETİNİN BECK DEPRESYON ÖLÇEĞİ İLE SAĞLIKLI GÖNÜLLÜLERLE KARŞILAŞTIRILMASI

SİSTEMİK SKLEROZ HASTALARINDA DEPRESYON ŞİDDETİNİN

BECK DEPRESYON ÖLÇEĞİ İLE SAĞLIKLI GÖNÜLLÜLERLE

KARŞILAŞTIRILMASI

AHMET USTA, EMINE USLU

ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ, İÇ HASTALIKLARI ANA BİLİM DALI, ROMATOLOJİ BİLİM DALI, ANKARA

Giriş/Amaç: Skleroderma olarak da adlandırılan sistemik skleroz(SSc), deri ve iç organlarda fibrozis ve vaskülopati ile karakterize, immün aracılı bir romatizmal hastalıktır(1). Sistemik skleroz hastalarında depresyon sıklığını değerlendiren çalışmalar sınırlıdır. Depresif belirtilerin erken tanılanması ve izlenmesi klinik açıdan büyük önem taşımaktadır. Beck Dep- resyon Ölçeği (BDI), depresyon semptomlarını hem bilişsel hem somatik düzeyde ölçen, yaygın olarak kullanılan geçerli ve güvenilir bir yöntemdir. Bu çalışmada, sistemik skleroz tanısı almış bireylerde depresyonun sıklığı ve şiddeti BDI ile değer- lendirilmiş, elde edilen veriler sağlıklı gönüllülerle karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Amaç, sistemik skleroz hastaların- da depresyonun düzeyini belirlemek ve bu psikolojik yükün hastalık yönetimindeki önemine dikkat çekmektir.

Yöntem: Bu karşılaştırmalı kesitsel çalışma, SSc tanısı almış 30 kadın hasta ile 30 kadın sağlıklı gönüllüden oluşan toplam 60 katılımcı kadın hasta ile yürütülmüştür. Sistemik skleroz tanısı 2013 ACR/EULAR kriterlerine göre doğrulanmış olup, bilinen psikolojik hastalık tanısı olan hastalar çalışma dışı bırakılmıştır.. Katılımcıların depresyon düzeyleri, 21 maddelik özbildirim formu olan ve Türkçeye uyarlanmış Beck Depresyon Ölçeği (BDI) kullanılarak değerlendirilmiştir. Anket uygu- lamaları yüz yüze görüşmelerle gerçekleştirilmiş, tüm katılımcılardan yazılı onam alınmıştır. Ölçekten elde edilen toplam puanlara göre katılımcılar minimal (0–9), hafif (10–16), orta (17–29) ve şiddetli (30–63) depresyon düzeylerine ayrılmıştır. Sonrasında, daha önce yapılan çalışmalara benzer şekilde, Beck Depresyon Ölçeği (BDI) skorları BDI < 10 ve BDI ≥ 10 olacak şekilde yeniden sınıflandırılmıştır. Bu ayrımda, BDI ≥ 10 düzeyi klinik olarak anlamlı depresyon belirtilerini yansıtması ne- deniyle cut-off değeri olarak tercih edilmiştir. Bu eşik değer ile minimal depresyon düzeyinde olan bireyler dışlanarak, yal- nızca hafif, orta ve şiddetli depresyon düzeyindeki bireyler değerlendirmeye alınmıştır.Elde edilen veriler SPSS 25,0 yazılımı ile analiz edilmiş; ortalama BDI puanları gruplar arasında bağımsız örneklem t-testi ile, depresyon düzeylerinin dağılımı ise ki-kare testi ile karşılaştırılmıştır. Anlamlılık düzeyi p < 0,05 olarak kabul edilmiştir.

Bulgular: Sağlıklı gönüllüler grubunda (n = 30) ortalama BDI puanı 9,5 ± 6,93 olarak bulunurken, skleroderma hastalarında (n = 30) bu değer 19,27 ± 13,59 olarak saptanmıştır. Bu bulgular, skleroderma hastalarının sağlıklı bireylere kıyasla belirgin şekilde daha yüksek depresyon semptomlarına sahip olduğunu göstermektedir (p= 0,0011 ).(Tablo1).

Sağlıklı gönüllü grubunda en yüksek oran minimal depresyon düzeyinde (n ≈ 19) gözlemlenmiş olup, orta ve şiddetli dep- resyon seviyeleri düşüktür. Buna karşılık, skleroderma grubunda minimal depresyon sayısı azalırken, orta(n = 10) ve şiddetli depresyon (n = 6) oranlarında artış izlenmektedir. Bu bulgular, skleroderma hastalarının depresyon düzeylerinin sağlıklı bireylere göre daha yüksek olduğunu göstermektedir (p = 0,0083) (Şekil 1).