Akademik Veri Yönetim Sistemi
sinecine: Sinema Araştırmaları Dergisi, cilt.13, sa.2, ss.319-361, 2022 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmanın çıkış noktası, filmlerin de tıpkı diğer sanatsal ürünler gibi yer aldığı toplumsal yapıdan ayrı değerlendirilemeyeceği, hatta tarihsel açıdan siyasal eğilimlere dair bir anlamda eleştirel metinler olarak görülebileceğidir. Bu doğrultuda Türkiye’de 2000 sonrası muhafazakâr anlayışın ve bu ideolojinin işaretlerinin, aynı dönemde niceliksel olarak artan korku filmlerinde izi sürülmüş ve bu filmlerde muhafazakârlığın nasıl kurulduğu incelenmiştir. Bu çerçevede çözümlenecek filmler Orhan Oğuz’a ait Büyü (2004), Hasan Karacadağ’a ait Semum (2008), Ümit Ünal’a ait Ses (2010), Özgür Bakar’a ait Azazil: Düğüm (2014) ve Murat Toktamışoğlu’na ait Üç Harfliler 2: Hablis (2015) filmleridir. Muhafazakâr temaları desteklediği veya muhalif yönlerden inşa ettiği için seçilen bu filmlerde muhafazakârlığın nasıl kurulduğu eleştirel Marksist bir bakış açısıyla, Türkiye’de 2000 sonrası dinsel ve hegemonik yönü öne çıkan muhafazakâr ideolojinin özgül konumunu imleyen motif ve izleklerin niteliği doğrultusunda araştırılmıştır. Analiz sonucunda, patriarkal aile, gelenek, otorite, din gibi muhafazakâr motiflerin, seçilen filmlerde “din-inanç-bilim karşıtlığı”, “insan doğasının kusurluluğu ve kötücüllüğü”, “insan aklına güvensizlik” ile “gelenek ve otoritenin kaynağı olarak din” başlıkları altında toplanabilecek izlekler eşliğinde hegemonik ve karşı-hegemonik söylemleri kuracak şekilde inşa edildiği gözlemlenmiştir. Çalışmanın anlamlı bulgularından biri, dinsel tonun bu filmlerde değişerek, yenilenerek ve sınanarak, söylemlerin yoğunluğu ile niteliğini farklılaştıracak ve hegemonik mücadele zemininin dinamikliğini imleyecek biçimde anlatıya eklemlenmiş olmasıdır.