Akademik Veri Yönetim Sistemi
Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.25, sa.3, ss.1140-1161, 2023 (Hakemli Dergi)
Kent mekânı dinamik ve değişken bir yapıya sahiptir. Mekânın çözümlenmesi,
geçmişten bugüne değişkenlik göstermektedir. Bu değişimler fiziksel, toplumsal, tarihsel,
kültürel, ekonomik, politik ve idari faktörlerin bir arada değerlendirilmesi ile mümkündür.
Faktörlerin tamamı ise mekânın asıl aktörleri olan bireyler, sivil toplum kuruluşları,
sektörel bileşenler ve yerel yönetim erkleri ile şekillenmektedir. Mekânın kimlik algısı
geçmişten geleceğe uzanan bütünlük ile analiz edilebilmektedir. Kenti doğru okuyabilmek
ve aynı zamanda okutabilmek mekânın kültürel değerlere uygun olarak şekillenmesi, halkın
yönetime katılımı, şehir planlama ilkeleri ve planlama çalışmaları, kentlilik bilinci, aidiyet
olgusu gibi kavramların büyük rol üstlenmesi ile mümkün kılınmaktadır. Mekânın yönetim
erkleri ise kültürel mirası korumak ve kent dokusunun katılımcı yaklaşımlar ile
desteklenmesi konusunda ön plana çıkmaktadır.
Çalışma kapsamında mekânın okunması amaçlanarak kentlinin mekân-kimlik
algısı çözümlenmiştir. Mekânda öne çıkan alanlar, siyasi ve kültürel kırılma dönemleri,
planlama çalışmaları ile mekândaki odak noktalarının yer değiştirmesi ve mekânın
aktörlerinin kentsel algısı irdelenmiştir. Rize ili Pazar ilçesi örneği ele alınarak yapılan
çalışmada geçmişten bugüne fiziki değişiklik gösteren mekân ele alınırken soyut anlamda
mekân aktörlerinin algısı da anket çalışması ile desteklenmiştir. 1970’li yıllarda ilk
çalışmalardan günümüze kadar süren planlama süreci mekânda fiziki değişimler
gerçekleşmiştir. Planlama çalışmaları ile alınan kararlar doğrultusunda ticaret merkezi
çevresinde yoğunlaşan kentin, sahil aksı boyunca doğu-batı doğrultusunda geliştiği
görülmüştür. Yapılan ankette ise planlama döneminin hareketlilik gösterdiği 1980’li yıllar başlangıç alınarak; döneme tanıklık eden kişilerle mekân-kimlik algısı ölçülmüş, kentin
kimliğini oluşturan unsurlar tespit edilmiştir.