Ankara Çayı Havzası’nın Kentsel Planlama Kapsamında Taşkın Duyarlılığı Açısından Değerlendirilmesi


KÖSE Y., ŞAHİN Ş., MÜFTÜOĞLU V.

İdealkent, cilt.16, sa.43, ss.512-543, 2024 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 16 Sayı: 43
  • Basım Tarihi: 2024
  • Doi Numarası: 10.31198/idealkent.1360600
  • Dergi Adı: İdealkent
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.512-543
  • Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İklim değişikliği ve kentleşme sonucu ortaya çıkan olumsuz durumlardan biri de taşkındır. Doğal olarak oluşan ya da insan faaliyetleri nedeniyle artış gösteren taşkın olayları, yaşandığı bölgede eko- nomik ve sosyal faaliyetleri kesintiye uğratmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Ankara Çayı Havzasında taşkın riski bulunan alanların belirlenmesi ve kentsel planlama kapsamında değerlendirilmesidir. Çoklu karar verme tekniklerinden Analitik Hiyerarşi Süreci uygulanarak çalışma alanına ilişkin 9 farklı katmanın ağırlıkları ve taşkın üzerine etki dereceleri saptanmıştır. Taşkın riskinin modellen- mesi aşamasında; ArcMap yazılımı yardımıyla ağırlıklı toplam değerler hesaplanmıştır. Taşkının neden olacağı afetlerden korunabilmek için imar planları oluşturulurken veya yenilenirken taşkın yatakları hidro-meteorolojik analiz ve modeller ile ayrıntılı bir şekildezamansal ve mekânsal olarak ortaya konulmalıdır. Kentleşme ile bozulan hidrolojik döngü, öncelikli olarak sel ve taşkın olayların- daki artış ile kendini göstermektedir. Bu süreç, yer altı suyu besleniminde azalma, toprak kaybı, akar- sularda su varlığının azalması biçimindeki bozunumlarla devam etmektedir. Bu bağlamda taşkın riskinin, döngüsel etkileşim içinde olduğu ekolojik süreçlerle bütünleşik yönetilmesi kritik olarak önemlidir.
Flooding is one of the negative situations that arise as a result of climate change and urbanisation. Flood events, which occur naturally or increase due to human activities, interrupt economic and social activities in the region wherethey occur. The aim of this study is to identify the flood risk areas in the Ankara Stream Basin and to evaluate them within the scope of urban planning. Analytic Hi- erarchy Process, one of the multiple decisionmaking techniques, was applied to determine the weights of 9 different layers related to the study area and their degree of impact on flooding. In the flood risk modeling phase; weighted total values were calculated with the help of ArcMap software. In order to be protected from disasters caused by flooding, floodplains should berevealed temporally and spatially in detail with hydro-meteorological analysis and modeling while creating or renewing development plans. The impact of urbanization on the hydrological cycle primarily becomes evident through the rise in flood occurrences. This process continues with degradation in the formof decreased ground- water supply, soil loss and reduced water availability in rivers. In this context, it is of critical im- portance to manage flood risks in conjunction with the interconnected ecological processes that oper- ate cyclically.