Gezegen Sağlığının Sürdürülebilirliği Kapsamında Atılması Gereken Adımlar


Bulduk K. D., PİYAL B.

Akdeniz Tıp Dergisi, cilt.10, sa.2, ss.390-398, 2024 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Derleme
  • Cilt numarası: 10 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2024
  • Doi Numarası: 10.53394/akd.1218916
  • Dergi Adı: Akdeniz Tıp Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.390-398
  • Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İnsanlığın neden olduğu iklim değişikliği, küresel kirlilik ve biyoçeşitlilik kaybı gibi çevresel bozulmalar sürdürülebilir yaşam koşullarını tehdit etmektedir. Beslenme, bulaşıcı hastalıklar, bulaşıcı olmayan hastalıklar, akıl sağlığı sorunları, çatışmalar ve yerinden edilme ile eşitsizliklerin pekiştirilmesi gibi sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Bu durum dahilinde sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma için gezegen sağlığı ve yeşil ekonomi gibi kavramlardan bahsetmek gerekmektedir. Gezegen sağlığı, Planetary Health Alliance tarafından “Dünya’nın doğal sistemlerindeki insan kaynaklı bozulmaların insan sağlığı ve dünyanın tüm yaşam alanları üzerindeki etkilerini analiz etmeye ve ele almaya odaklanan, çözüm odaklı, disiplinler arası bir alan ve toplumsal hareket” olarak tanımlanmıştır. The Lancet ve Rockefeller Vakfı tarafından 2014 yılında kurulan Gezegen Sağlığı Komisyonu ve yayımladıkları rapor sonrası daha fazla dikkat çekmekle birlikte temelleri 1970’lere dayanmaktadır. Benzer şekilde kaynak verimliliği sağlarken çevresel sistemi koruyan ve herkes için gönenç yaratmayı amaçlayan bir ekonomik model olan yeşil ekonomi de 1970’lerde gündeme gelmiştir. Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri 2030, sürdürülebilir kalkınma için belirlenmiş olmakla birlikte günümüz yaşam koşullarında bu hedeflere yaklaşmak söz konusu değildir. Gerek bu hedeflerin gerçekleştirilmesi gerekse de sürdürülebilir yaşam sağlayabilmek için daha geniş bakış açısı sunan ve eylem çağrısında bulunan gezegen sağlığı yaklaşımı daha fazla gündeme gelmeli ve benimsenmelidir. Ayrıca yeşil ekonomi gibi kavramların uygulanması da dillendirilmelidir. Elbette bu kapsamda sağlık hizmetleri de gözden geçirilmeli, yeniden ele alınmalıdır.
Environmental degradations such as climate change, global pollution and loss of biodiversity caused by hu- manity threaten sustainable living conditions. Nutrition causes health problems such as communicable diseases, non-communicable diseases, mental health problems, conflicts and displacement, and reinforcement of inequal- ities. In this context, it is necessary to talk about concepts such as planetary health and green economy for sustain- ability and sustainable development. Planetary health has been defined by the Planetary Health Alliance as “a solu- tion-oriented, interdisciplinary field and social movement focused on analyzing and addressing the impacts of an- thropogenic disruptions in the Earth’s natural systems on human health and all aspects of the world’s habitats”. Al- though the Planetary Health Commission established by the Lancet and the Rockefeller Foundation in 2014 and the report they published attracted more attention, its founda- tions date back to the 1970s. Similarly, green economy, which is an economic model that protects the environmen- tal system while providing resource efficiency and aims to create welfare for everyone, came to the fore in the 1970s. Sustainable development goals 2030 have been set for sustainable development. However, in today’s living con- ditions, it is possible to move away from these goals rat- her than approach them. Planetary health, which offers a wider perspective and calls for action, should come to the fore more in order to achieve these goals and to provide sustainable life. In addition, the application of concepts such as green economy should be encouraged. And health services also need to be reviewed within the framework of these views.