Akademik Veri Yönetim Sistemi
ATATÜRK YOLU DERGİSİ, sa.63, ss.419-451, 2018 (Hakemli Dergi)
Anadolu’da Mustafa Kemal Paşa ve yol arkadaşlarının başlattığı Ulusal Bağımsızlık Savaşı’nın örgütlenme aşaması, 23 Nisan 1920’de Ankara’da TBMM’nin açılmasıyla sona ermiştir. Yeni Türk devletinin temellerini atan birinci TBMM, daha ilk günden itibaren kendisini kurucu bir meclis olarak görmüş, yeni bir devlet kurmanın bütün gereklerini adım adım gerçekleştirmiştir. Meclis Hükümeti Sistemi’ni benimseyen TBMM’de 3 Mayıs 1920’de “Birinci İcra Vekilleri Heyeti” adı ile ilk Hükümet kurulmuştur. Bu hükümet içerisinde yer alan "Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekâleti (Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı)", 1921 yılında ülkenin nüfus ve ekonomik potansiyelini belirlemek, coğrafi, sosyal ve sağlık problemlerini yerinde tespit etmek amacıyla bir çalışma başlatmıştır. Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekillerinden Dr. Refik Saydam ve Dr. Rıza Nur’un emirleriyle bütün ülkenin aynı metot dâhilinde araştırılması ve sonuçlarının yayımlanarak istifadeye sunulması hedeflenmiştir. Bu bağlamda 1922-1938 yılları arasında “Türkiye’nin Sıhhi ve İctimai Coğrafyası” adıyla toplam yirmi bir eser yayınlanmıştır. Yeni kurulmuş Türk Devleti’nin Osmanlı döneminden devraldığı siyasi, sosyal ve ekonomik koşullara dair Anadolu vilayet ve sancaklarını sağlık, sosyal ve coğrafi açılardan tanıtan ve birinci elden, otantik bilgiler içeren bu eserlerden birisi de Cebel-i Bereket (Osmaniye) Vilayetidir. 1925 yılında Adana’daki Türk Sözü Matbaasında Osmanlıca olarak basılan bu eser, vilayete ait coğrafi, iktisadi, sosyal, tarihsel ve yönetsel ön bilgileri içermektedir. Yeni Türk harflerine çevirisi yapılarak değerlendirilen bu çalışmanın, Cumhuriyet hükümetlerinin kuruluş dönemindeki politikalarının kavranmasına katkı yapacağı ve bu alanda çalışan araştırmacılara temel kaynak teşkil edebileceği düşünülmektedir.
The organizational phase of the National Independence War, initiated by Mustafa Kemal Pasha and his friends in Anatolia, ended with the opening of the Turkish Grand National Assembly in Ankara on 23 April 1920. The first Turkish Grand National Assembly, which laid the foundations of the new Turkish state, saw itself as a constituent parliament from the first day and implemented all the requirements of establishing a new state step by step. On May 3, 1920, the First Government was established under the name of the "First Executive Board of Appeals" in the Turkish Grand National Assembly, which adopted the Parliamentary Government System. The Ministry of Health and Social Assistance in this government initiated a study in 1921 to determine the population and economic potential of the country and to identify geographical, social and health problems on the spot. It was aimed to investigate the whole country under the same method and publish the results of the investigation with the orders of Dr. Refik Saydam and Dr Riza Nur from the ministry of health. In this respect, between the years 1922 and 1938 a total of twenty-one works were published under the title of "Turkey's Sanitary and Social Geography". One of these works, which introduces the Anatolian provinces and sanjaks regarding health, social and geographical aspects of the political, social and economic conditions that the newly established Turkish State took over from the Ottoman period and contains first-hand authentic information is the Osmaniye Province. This work, which was published in Ottoman Turkish in 1927 in Adana Turk Sözü Printing House, contains the geographical, economic, social, historical and administrative preliminary information about the province. It is thought that this work, which has been translated into the new Turkish alphabet, will contribute to the understanding of the politics of the Republican governments during the foundation period and can be a basic resource for researchers working in this field.