Akademik Veri Yönetim Sistemi
17. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Edirne, Türkiye, 20 - 24 Ekim 2014, ss.1219-1220
Giriş ve Amaç: Meslek seçimi, kişinin en iyi yapabileceği faaliyetleri içerdiğini düşündüğü ve kendisine en üst düzeyde doyum sağlayacağına inandığı bir işe yönelmesidir. Bu yönelme kararının doğru ve yerinde olması, kişinin ne istediğini ve neleri yapabileceğini iyi bilmesine bağlıdır. Bu araştırmanın amacı, Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Meslek Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörler ve mesleki beklentilerini saptamaktır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evrenini 2012-2013 öğretim yılında BEÜ Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümüne devam etmekte olan 396 öğrenci (Dönem 1,2,3,4) oluşturmaktadır. Kesitsel tipte planlanan araştırma 01.03.2013-26.04.2013 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından oluşturulan 52 soruluk anket kullanılmıştır. Anketlerin doldurulmasında katılımcıların gönüllülüğü esas alınmıştır ve araştırmaya katılmayı kabul eden 308 (%77.7) öğrenci araştırmaya dahil edilmiştir. Anket temel olarak 3 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde sosyodemografik değişkenlere yönelik sorular, ikinci bölümde öğrencilerin hemşirelik mesleğini seçme etmenleri, üçüncü bölümde ise hemşirelik eğitiminden ve meslekten beklentilerini saptamaya yönelik sorular yer almaktadır.
Veriler SPSS 19.0 programı kullanılarak analiz edilmiş, tanımlayıcı istatistiklerin sunumunda sayı, yüzdelik dağılım ve ortalama±standart sapma kullanılmıştır. Gruplar arası karşılaştırmalarda Ki-kare testi kullanılmıştır. Sonuçlar % 95 güven düzeyinde değerlendirilmiştir.
Bulgular: Araştırmaya 67’si (%21.8) erkek, 241’i (%78.2) kadın, toplam 308 kişi katılmıştır. Hemşirelik bölümü tercihi ilk sırada 245 (%79.5), diğer sıralarda 63 (%20.5) kişi bulunmaktadır. Katılımcıların hemşirelik bölümünü tercih etme nedenleri sorgulandığında ‘İş Garantisi’ n=287 (%93.2) en çok kabul edilen önerme olmuştur. Sonra sıralama ‘Hastalara yardım isteğim var’ n=278 (%90.3), ‘Hemşirelik mesleğine ilgim var’ n=240 (%77.9), ‘Bir ekipte çalışmayı seviyorum’ n=238 (%77.3), ‘Hemşirelik mesleğine yeteneğim var’ n=238 (%77.3) şeklindedir.
Katılımcıların meslek seçimini etkileyen faktörler cinsiyetine göre karşılaştırıldığında ‘Geliri yüksek’ (p=0.003), ‘Ailem istedi’ (p= 0.033), ‘Annem babam sağlık çalışanı’ (p=0.026), ‘Öğretmenler önerdi’ (p=0.022) önermelerini benimseyenler kadınlarda anlamlı olarak daha fazladır. Katılımcıların mezuniyet öncesi hemşirelik bölümü eğitiminden beklentileri sorgulandığında 174 kişinin (%56.5) ‘İyi bir hemşire olarak yetiştirilmek’, 116 kişinin (%37.7) ‘Akademisyen olarak yetiştirilmek’; şeklinde cevap verdikleri görülmüştür.
Katılımcıların ‘İlerde çalışmak istedikleri kurum’ sorgulandığında ilk üç tercihin ‘Devlet hastanesi’ (n=151, %49), ‘Üniversite hastanesi’ (n=40, %13) ve ‘Aile hekimliği’ (n=32, %10.4) olduğu dikkat çekmektedir. ‘İlerde kesinlikle çalışmak istenmeyen kurum’ sorgulandığında ‘Özel hastane’ (n=71 %23.1) birinci sırada yer almaktadır. Hemşirelik mesleğinin geleceğini nasıl gördükleri sorulduğunda ise 6 (%1.9) kişi ‘Çok iyi’; 54 (%17.5) kişi ‘İyi’; 59 (%19.2) kişi ‘Fikrim yok’; 160 (%51.9) kişi ‘Kötü’; 29 (%9.4) kişi ise ‘Çok kötü’; yanıtlarını vermişlerdir. Katılımcılardan 202 kişi (%65) mesleğin kendisine uygun olduğunu düşündüğünü, 210 kişi (%68.2) ilerde mesleğini yapmak istediğini, 145 kişi (%47.1) mesleği statü açısından kendisine uygun bulduğunu, 211 kişi (%68.5) mesleğini sevdiğini belirtmiştir. Katılımcılardan 65 kişi (%21.1) ise bu mesleği seçtiğine pişman olduğunu belirtmiştir.
Katılımcılar alt dönem (dönem 1,dönem 2) ve üst dönem (dönem 3,dönem 4) olarak iki gruba ayrılmıştır. Birinci grupta ‘Bu mesleği seçtiğim için pişmanım’ önermesine katılanlar n=47 (%28.8), ikinci grupta ise n=18 (%12.4)’tür. Aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p=0.002). Katılımcılara hemşirelik mesleğinin korkutan yönleri sorulduğunda 219 kişi (%71.1) ‘Mesleğin çok yorucu olması’, 186 kişi (%60.4) ‘Özel hayata zaman ayıramamaktan korkma’, 170 kişi (%55.2) ‘Çalışma koşullarının korkutması’ yanıtlarını vermiştir.
Sonuç ve Öneriler: Bu araştırmada ‘İlerde kesinlikle çalışmak istenmeyen kurum’ sorgulandığında ‘Özel hastane’ (n=71 %23.1) birinci sırada yer almaktadır. Özel hastane çalışma koşulları genç hemşire adaylarının gözünü korkuttuğu sonucu çıkmaktadır. Katılımcıların çoğunun iş garantisi nedeni ile hemşirelik bölümünü tercih etmelerine rağmen mesleğin çok yorucu olması, özel hayatlarına zaman ayıramamaktan korkmaları ve çalışma koşullarının istedikleri gibi olmaması nedenleri ile kaygılarının olduğu görülmüştür. Meslek seçimi yaşamın belli bir alanında verilen bir karardan çok, yaşam boyu devam eden bir süreçtir. Dolayısıyla bu seçim çok dikkatli, itinalı ve özenli şekilde yapılmalıdır. Toplumca “kariyeri” yüksek olduğu belirtilen meslekten çok; kişinin kendini gerçekleştirebileceği, mutlu ve başarılı olabileceği bir mesleği seçmesine imkân tanınmalıdır.
Anahtar kelimeler: Hemşirelik, hemşirelik eğitimi, meslek seçimi, mesleki beklentiler, kariyer planlama