Akademik Veri Yönetim Sistemi
X. ULUSAL ANORGANİK KİMYA KONGRESİ, Karabük, Türkiye, 17 - 20 Haziran 2025, (Özet Bildiri)
İnorganik halkalı bileşiklerin önemli bir sınıfını oluşturan fosfazenler, fosfor ve azot atomlarının (-X2P=N-)n (X= F, CI, Br, farklı inorganik/organik gruplar) birbirine bağlanması ve bu birimlerin tekrarlanmasıyla oluşmuş düz zincirli, halkalı veya polimerik türevlerdir. Halkalı fosfazenler sınıfında yer alan hekzaklorosiklotrifosfazen, (N3P3Cl6, HCCP, trimer) halkasının sağlam ve kararlı yapısı nedeniyle multi-heterohalkalı inorganik-organik hibrit siklotrifosfazenlerin sentezi için iskelet olarak kullanılmaktadır [1-3]. Bu çalışmada, biyolojik aktif ferrosenildiaminler ile biyouyumlu bir bileşik olan trimerik fosfazen bileşiği bir araya getirilerek orijinal bileşikler (3-6) sentezlenmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında ferrosenildiamin bileşikleri ile trimerin nükleofilik sübstitüsyon reaksiyonu sonucunda monospirosiklotrifosfazenler (1 ve 2) sentezlenmiştir. Bunun için N-metil-1,2-diaminoetan ve N-metil-1,3-diaminopropan ile ferrosenkarboksaldehitin tepkimesinden monoferrosenildiamin bileşikleri elde edilmiştir. Bu bileşiklerin, trimer ile etkileştirilmesinden tetrakloromonospirofosfazenler (1 ve 2) sentezlenmiştir. Daha sonra monospirofosfazen bileşiklerinin 1,3-diaminopropan ve 1,4-diaminobütan ile 1:1 stokiyometrik orandaki reaksiyonlarından ferrosenil pendant kollu dispiro trimerik fosfazenler (3-6) hazırlanmıştır. Sentezlenen yeni bileşiklerin yapıları MS ve tek boyutlu NMR spektroskopisi teknikleri ile belirlenmiştir. Ayrıca, 4 bileşiğinin yapısı X-ışınları kristallografi tekniği kullanılarak aydınlatılmıştır.