Kutadgu Bilig, Türk yazın tarihinin en önemli eserlerinden biridir. Bu makalede, Kutadgu Bilig adlı eserde akıl kavramsallaştırması vebununla ilişkili kavramların araştırılması amaçlanmıştır. Eserdeki 4 ana karakterden biri olan Ögdülmiş aklı temsil etmektedir. Busebeple özellikle Ödgülmiş karakterinin yer aldığı bölümler incelemenin ana eksenini oluşturmuştur.Yapılan incelemede akıl, bilgi, erdem ve iyilik kavramlarının birbiriyle sıkı bir ilişki içerisinde yer aldıkları görülmüştür. İnsanındoğuştan akla sahip olduğu, aklın, bilgi ve erdemlerin elde edilmesi için zorunlu bir koşul gibi sunulduğu görülmüştür. Eserde akılfelsefi boyutunun ötesinde somut bir şekilde beyin ve baş ile de ilişkilendirilmiştir. Eserde dikkat çeken bir nokta da akıl ile ruharasında yapılan ayrımdır. Aklın felsefi ve somut değerlendirmeleri ile İbn-i Sina’nın değerlendirmeleri arasındaki benzerlikler ilginçbulunmuştur. Yine eserde dönemin tıp paradigmasına dair önemli ipuçları mevcuttur.
Kutadgu Bilig is one of the most important works of Turkish history of literature. In this article, it is aimed to study the conceptualization of mind and related concepts in Kutadgu Bilig. Ögdülmiş, who is one of the four main characters in the work, symbolize the mind. For this reason, especially the sections, where Ögdülmiş takes place, constitute the main axis of the study. In the study, it’s found out that the concepts of mind, knowledge and virtue are closely related to each other. It’s seen that man has innate intelligence and intelligence is presented as a necessary condition for the acquisition of knowledge and virtues. In the book, beyond its philosophical dimension, the intelligence is also related to the brain and head. One point that draws attention in the book is the distinction made between mind and soul. The similarities between the philosophical and concrete evaluations of the mind and the evaluations of Ibn-Sina’s, are interesting. The book also has important clues about the medical paradigm of the age.
