Akademik Veri Yönetim Sistemi
60. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Antalya, Türkiye, 30 Ekim - 03 Kasım 2024, cilt.35, sa.26513463, ss.31, (Özet Bildiri)
GİRİŞ ve AMAÇ: Bilişsel esneklik, bireyin çeşitli durumlardaki farklı seçeneklere olan dikkati ve farkındalığı, yeni durumlarda esnek olma isteği ve motivasyonu olarak tanımlanır. Ayrıca duygu düzenlenmesinde önemli rolü bulunmaktadır. Bilişsel esnekliğe sahip bireylerin gelişen değişiklikleri tanımlama, kolektif bir anlayış geliştirme ve çoklu stratejiler oluşturmak için çevreyi inceleme yeteneğine sahip oldukları bilinir. Bilişsel esneklik becerisinin yoksunluğu ise yeme bozuklukları dahil birçok ruhsal bozuklukta gösterilmiştir. Yeme bozukluklarında duygusal yeme, duygu düzenlemeyle ilgili zorlukları yansıtabilir. Yeme bozukluğu belirtileri ile bilişsel kontrol ve esneklik gibi önemli işlevsel ağlar sağlıklı popülasyonlarda yeterince incelenmemiştir. Bu çalışmada amacımız herhangi bir psikiyatrik tanıya sahip olmayan sağlıklı erişkinlerde oldukça sık karşılaşılan duygusal yeme belirtileri ile bilişsel esneklik arasındaki ilişkinin incelenmesidir. YÖNTEM: Çalışmamızda kolayda örnekleme yoluyla ulaşılmış 39 kadın ve 30 erkek olmak üzere toplam 69 sağlıklı erişkin bulunmaktadır. Yazılı onam alındıktan sonra katılımcılara sosyodemografik veri formu verilip ardından Duygusal Yeme Ölçeği (DYÖ), Hastane Anksiyete Depresyon Ölçeği (HADÖ), Bilişsel Kontrol ve Esneklik Ölçeği (BKEÖ) ve Wiskonsin Kart Eşleme Testinin bilgisayar versiyonu olan Berg’in Kart Eşleme Testi (BKET) uygulanmıştır. Bu çalışma için Ankara Üniversitesi Etik Kurul onayı 14.04.2023 tarihinde alınmıştır (Karar no: İ03-173-23) BULGULAR: Bilişsel esneklik ile yeme bozukluğu belirtilerine ilişkin veriler Pearson korelasyon analizi ile incelendiğinde DYÖ toplam puanın BKEÖ alt ölçekleri ile negatif korele olduğu görülmüştür (sırasıyla, r=- 0,33 ve r=-0,27). Bilişsel esneklik ilişkili BKET puanları ile DYÖ alt ölçek ve toplam puanlarının korele olmadığı görülmüştür. DYÖ toplam puanın HADÖ depresyon alt ölçeği ile değil ancak anksiyete alt ölçeği ile korele olduğu görülmüştür. DYÖ’ye göre duygusal yiyici olan ve olmayan katılımcılar bağımsız örneklem t testi ile karşılaştırıldığında BKEÖ – Başa çıkma esnekliği alt boyutunda anlamlı farklılık olduğu görülmüştür (p=0,02). TARTIŞMA ve SONUÇ: Sağlıklı bireylerdeki bilişsel esneklik ve yeme bozukluğu belirtilerini bir arada değerlendiren benzer bir çalışma bulunmamaktadır. Çalışmamızda objektif değerlendirme amacıyla yapılmış BKET için sonuçlar incelendiğinde yeme bozukluğu belirtileri ile ilgili aralarında herhangi bir korelasyon saptanmamıştır. Çalışmamızla benzer şekilde BKET’in başta prefrontal korteks işlevleri olmak üzere spesifik bir belirteç olarak kullanılamayabileceğinden ve ardındaki mekanizmanın çok daha karmaşık olduğundan bahseden çalışmalar bulunmaktadır. Ancak çalışmamızdan elde edilen sonuçlar, sağlıklı erişkinlerde görülen yeme bozukluğu belirtilerini etkileyen faktörlerden birinin bilişsel esneklik olduğu sonucunu desteklemektedir. Bulgularımız birçok sağlık sorunu ile ilişkili olabilen duygusal yeme kavramına farklı bir bakış açısı sunabilir.