Akademik Veri Yönetim Sistemi
II. Uluslararası Sporda ve Egzersizde Beslenme Kongresi, Ankara, Türkiye, 23 - 25 Mayıs 2025, ss.50-51, (Özet Bildiri)
ÖZET
Amaç: Bu çalışmanın amacı, profesyonel sporcularda sağlıklı beslenme şekli olarak kabul edilen Akdeniz diyetine uyum
düzeyi ile ortoreksiya nervoza eğilimini değerlendirmek ve Akdeniz diyetine uyum, ortoreksiya nervoza eğilimi ile fiziksel
aktivite düzeyi arasındaki ilişkiyi incelemektir.
Gereç ve Yöntem: Çalışmaya Türkiye Olimpik Hazırlık Merkezi (TOHM) bünyesinde olan 15-21 yaş aralığında halter,güreş,
taekwondo,judo,su topu,atletizm,badminton ve eskrim spor dallarından toplam 134 sporcu dahil edilmiştir. Verilerin
toplanmasında kullanılan anket formu, sporcuların sosyo demografik bilgilerini, beslenme alışkanlıklarını, antropometrik
ölçümlerini, Akdeniz Diyeti Kalite İndeksini (KIDMED İndeksi), Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi- Kısa Formunu (IPAQShort
Form) ve ortoreksiya nervoza eğilimini değerlendirmek için 11 sorudan oluşan ORTO-11 ölçeğini içerecek şekilde altı
bölümden oluşmaktadır. İstatistiksel analizler icin SPSS 22.0 programı ile Bağımsız Örneklem T-Testi, One-Way ANOVA testi,
Spearman korelasyon analizi, Kruskal Wallis, Pearson Ki-kare testi ve tanımlayıcı istatistikler uygulanmıştır. İstatistiksel
analizlerin tümünde anlamlılık düzeyi p<0,05 kabul edilmiştir.
Bulgular: Çalışmaya katılan sporcuların yaş ortalaması 16,62±1,84 yıl olup %54,5’i kadın, %45,5’i erkektir. Katılımcıların
KIDMED puanı ortalaması 5,59±2,71 olarak saptanmıştır. Katılımcıların %17,2’si düşük diyet kalitesine, %60,4’ü orta düzeyde
diyet kalitesine ve %22,4’ü iyi düzeyde diyet kalitesine sahiptir. ORTO-11 ölçeğine göre sporcuların %30,6’sının ortorektik
eğilim gösterdiği saptanmıştır. Diyet yapan bireylerde ortoreksiya nervoza eğilimi, yapmayanlara göre anlamlı düzeyde daha
yüksektir (p<0,05). Spor yaşı ile ORTO-11 puanları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki saptanmıştır(p<0,05). Ayrıca, üç
ana öğün tüketen sporcuların KIDMED ve ORTO-11 puanları iki ana öğün tüketenlere göre anlamlı düzeyde daha yüksektir
(p<0,05). KIDMED puanına göre düşük, orta ve iyi düzeyde diyet kalitesine sahip gruplar arasında ortoreksiya nervoza eğilimi
oranları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark yoktur (p>0,05). KIDMED puanı, ORTO-11 puanı ve fiziksel aktivite düzeyi
arasında istatistiksel olarak anlamlı bir korelasyon saptanmamıştır (p>0,05).
Sonuç: Bu çalışma, profesyonel sporcuların Akdeniz diyetine uyumlarının orta düzeyde olduğunu ve ortoreksiya nervoza
eğilimlerinin bazı gruplarda daha yüksek olduğunu göstermektedir. Diyet kalitesi ve ortorektik eğilimlerin, spor yaşı ile
öğün düzeni gibi beslenme alışkanlıklarına göre anlamlı farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir. Fiziksel aktivite düzeyinin ise
bu değişkenler üzerinde belirgin bir etkisi saptanmamıştır. Bulgular, sporcu beslenmesine yönelik müdahalelerde yalnızca
performansa değil, sağlıklı ve sürdürülebilir yeme davranışlarının geliştirilmesine odaklanan bütüncül ve multidisipliner
yaklaşımların gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler: Akdeniz diyeti,ortoreksiya nervoza,sporcu beslenmesi,fiziksel aktivite