Akademik Veri Yönetim Sistemi
Samsat’tan Acemhöyük’e Eski Uygarlıkların İzinde Aliye Öztan’a Armağan , Süleyman Özkan, Halime Hüryılmaz, Atila Türkay, Editör, Ege Üniversitesi, İzmir, ss.43-54, 2017
Klazomenai Antik Kenti, Hamdi Balaban Tarlası Sektörü, J-K 26 plan karesinde 2009-20|1 kazı
sezonlarında bir savunma sistemine ait temel kalıntıları ortaya çıkarılmıştır. Yer yer 1.55 m. yüksekliğe sahip bu
taş temel, tesviye edilerek hazırlanmış ana kaya üzerine ofurfulmuşfur. Kuzey - güney doğrultuda, M.Ö. 7.
yüzyıl sur duvarı ile aynı aksta yer alan söz konusu temel, yerel adı Urla Taşı olan kireçtaşından kesilmiş geniş
ve yass1 bloklann yanl sfa kısmen şekillendirilmiş andezit ve mikaşist gibi farklı tiirde taşlarla toprak harç
kullanılarak örülmüştiir. Duvarın ön ve arka yüziinde iri ve geniş taşlar kullanılırken iç tarafl daha küçtik ve
amorf taşlarla doldurulmuşfur. En geniş kısmı 2 m. olan taş örgü yükseldikçe daraltılarak duvar yüzeyine dıştan
içe doğru eğim verilmiştir. Böylece taş temelin, üzerinde yükselecek keıpiç duvarın yükünü anakaya yüzeyine
yayarak aktaıması sağlanmıştır. 5.60 m. lik kısmı açığa çıkarılmış sur duvarının batısına yaklaşık 6.70 m.
derinliğe ve kuzey-güney yönünde 8.30 m. uzunluğa sahip kabaca at nalı biçiminde bir kule eklenmiştir (Çizim
1). Kuzeyi Geç Arkaik Dönem yapılaşma etkinliği nedeni ile tahrip edilmiş olan bu kulenin iç kısmı kerpiçle
dolgulanarak desteklenmiştir.l Sur duvarının doğu ucu ise bu alanda yaşanan Geç Roma Dönemi etkinliği
srrasrnda örülen duvarla (l40 No'lu duvar) tahrip olmuştur.2
Alanda yürütiilen kazılar sırasında ele geçen seramik bulunfular Troya II sonları ve Troya III dönemi
özellikleri gösterir. Bu nedenle söz konusu savunma sistemi Erken Tunç II sonlarına tarihlenmiştir .3 J-K 26 plan
karesinde bulunan bu sur duvarı ve kulesi Urla'da Limantepe mevkiinde iç sur ile çevrelenmiş bir yukarı kent,
Hamdi Balaban Tarlası mevkiinde ise dış surla çevrelenmiş bir aşağı kent olabileceğini gösteriyor olması nedeni
ile Tunç Çağı şehir planlaması açısından büyiik öneme sahiptir.a
Erken Tunç Çağı sur duvarı hem toprak altında kaldığı siireç bolıınca hem de arkeolojik kazılarla gün
ışığma çıkarıldığı andan giiniimize kadar çevresel etkenler sonucunda bozulmaya uğramıştır (Resim l). Söz
konusu duvarın bulunduğu alanın bir bölümü çelik ayaklar üzerinde yükselen çat ile örttilerek yağmur ve rizgiır
gibi çevresel etkenlere karşı koruma altına alınmıştır. Ancak duvarın yaklaşık yarısı koruyucu çatmln dışında
kalarak söz konusu çevresel etkilere maruz kalmaktadr. Kış aylarında yoğun yağış alan kazı alanındaki açma
çukurları su ile dolmaktadır. Bu nedenle surun hem çatı ile öıtiilmüş bölümü hem de çatı dışında kalan bölümü
bulunduğu çukurda biriken sudan olumsuz etkilenmektedir. Yaz aylannda ise bu alan gölgede 45-50 santigrat
dereceyi bulan ısıya maruz kalmaktadır. KlazomenaiKazı Başkanı Prof. Dr. Yaşar Ersoy ile yapılan görüşmede
sur duvarrnrn gerek çah ile korunan gerekse üstü açık böliimünün koruma ve onarlm çalışmalarının yapılmasına
karar verilmiştir. Bu makalenin amacı Klazomenai Antik Kenti Hamdi Balaban Tarlası Sektöründe yer alan
Erken Tunç Çağ II sur duvarında gerçekleştirilen koruma-onarım çalışmalarını tanıtarak, sonuçlarını bilim
dünyası ile paylaşmaklır. Çalışmalar derz harcı seçimi ve sur duvarı koruma-onarrm işlemleri olmak üzere iki
ana başlık altında incelenebilir.