Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kısa Orta Çağ Tarihi, -, Editör, Pegem A Yayıncılık, Ankara, ss.199-243, 2023
Orta Çağ'da dünya, imparatorlukların değişim ve dönüşüm sürecine, yıkıma ve yeni başlangıçlara sahne olmuştur. Kudretli imparatorluklar siyasi, askeri, dinsel/dü- şünsel nedenlerle sarsılırken, etki alanlarını yeni imparatorluklara devretmek zorunda kalmıştır. İlginç ve kayda değer bir diğer nokta ise doğu dünyası Orta Çağ'da İslam'ın yükselişi ve Türklerin İslamlaşmasıyla bambaşka bir görünüm sergi- lemeye başlamıştır. Öyle ki altın çağında İslam dünyası Hristiyan âleminin üç katı büyüklüğe ulaşmıştır. Doğu dünyası bu çağda ihtişamlı şehirler, canlı entelektüel atmosfer, yüksekokullar ve medeni müesseselerle donatılmıştır. Avrupa'nın pek çok araştırmacıya göre "karanlık" bir dönem yaşadığı söz konusu yıllarda, Doğu dünyası altın çağını ve büyük aydınlanmayı yaşamıştır. Doğu dünyası bu çağda binlerce edebiyatçı, bilim insanı, filozof ve âlim yetiştirmiştir. Bu bağlamdaki geliş- meler Doğu dünyasını baştan başa değiştirmiş ve etkileri Batı'ya değin uzanmıştır. Eser bu açıdan da farklı bakış açılarını ortaya koyarak genel bir çerçeve çizmektedir. Türklerin İslamlaşması süreci 300 yıl kadar uzun bir dönemi kapsamış, Türk- ler zamanla Sünni İslam'ın koruyuculuğunu ve liderliğini üstlenmiştir. Arap kökenli Halifelerden doğan siyasi boşluğu Türk Devletleri doldurmuştur. Türkler kurdukları büyük imparatorluklar vasıtasıyla hem Islam'ın yerleşmesine hem de yeni yerlere taşınmasına yardımcı olmuştur. Türklerin söz konusu ilerleyişi Batı'da farklı yankılanmış ve bugün üzerine ciltler dolusu kitaplar yazılan geniş tarih anlatımlarına dayanak olan olaylar yaşanmıştır. Dolayısıyla Türkler, göçebelerin 2000 yıllık Avrasya tarihindeki tartışmasız askeri üstünlüğü fikrini, büyük yerleşik imparatorluklar kurduklarında da sürdürecek işler yapmış ve askeri üstünlüğü oldukça sofistike bir sosyo-ekonomik ve idari yapı kurarak desteklemiş böylece hem doğu dünyasının hem de Avrupa'nın tarihini şekillendirmeye devam etmiştir.