Kayıp Tanrı Mitosları: Kraliçe Asmunikal'in Kaybolan Fırtına Tanrısı


Creative Commons License

Baş N.

Uluslararası Mitoloji Sempozyumu, Ardahan, Türkiye, 2 - 05 Mayıs 2019, ss.698-707

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ardahan
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.698-707
  • Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

    Hititlerin çiviyazılı metinleri arasında yer alan Kayıp Tanrı mitleri Anadolu’nun yerli halkı olarak kabul edilen (Proto) Hattilere aittir. Kraliçe Aşmunikal’in Kaybolan Fırtına Tanrısı dışında yine tanrının kaybolmasını ele alan ancak farklı tanrı ve kahramanları içeren birçok mitolojik anlatının çiviyazılı belgeleri bulunmaktadır. Belirli bir tanrının kaybolmasını işleyen bu anlatılar, genellikle toplumda yaşanan kıtlık, doğal afetler veya salgın hastalıklarla ilişkilendirilmektedir. Tanrının bazı olaylara kızıp ortadan kaybolması ülkede çeşitli doğaüstü anormalliklerin yaşanmasına yol açmakta, kızgınlığı geçip geri geldiğinde yaşam eski haline dönmektedir. Kendilerini “bin tanrılı” bir toplum olarak adlandıran Hititlerin, tarıma dayalı ekonomilerinde yaşanan bir aksaklığın sebebini tanrıların onlara kızmış olmasında aramak gerekir. Burada verilecek Kayıp Tanrı mitleri de Antikçağ insanının günlük yaşamına etki etmiş birtakım olayların yansımasıdır. Orta Hitit dönemi kraliçelerinden Aşmunikal’in şahsi Fırtına Tanrısının kaybolmasının sonucunda yaşanan olumsuzlukların ise daha çok kraliçeye atfedilen ve Hitit toplumunun adetlerine uymayan bazı hatalar sebebiyle gerçekleştiği düşünülmektedir. Ayrıca bu dönemde Hitit devletine karşı yapılan yağmacı saldırılar doğrudan toplumun ekonomisini etkilediği için, Hitit panteonunun baş tanrısı olan Fırtına Tanrısı’nın ülkeyi terk edip toprakları bereketsiz bırakması şeklinde algılanmış ve bu mitolojinin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bu çalışmada öncelikle Aşmunikal’in Kaybolan Fırtına Tanrısı metni temel alınıp, benzer mitolojik anlatılara yer verilerek Kayıp Tanrı mitlerinin bereketle ilişkisi bağlamında Hitit toplumunda ne anlam ifade ettiği sorusu cevaplanmaya çalışılmıştır. Bunun yanı sıra diğer kültürlerdeki benzer mitoslardan örnekler verilip bunlar ile Hitit mitolojisi arasında analoji yapılması amaçlanmıştır.

    The myths of the Lost Gods, which are among the cuneiform texts of the Hittites, belong to the (Proto) Hattian, which are regarded as the local people of Anatolia. Apart from the disappearing Storm God of Queen Asmunikal, there are cuneiform documents of many mythological stories involving different gods and heroes, which mention the disappearance of God. These naratives that express the lost of particular God are often associated with scarcity, natural disaster or epidemic in society. The disappearance of God leads to various supernatural anomalies in the country, and when his anger is passed, life returns to its normal state. The Hittites, who call themselves society with “one thousand gods” and have an economy based on agriculture. The cause of a disruption in agriculture means that the gods are angry with them. The Myths of the Lost God to be given here are also a reflection of a number of events that have influenced the daily lifes of the ancient people. As a result of the disappearance of the personal Storm God of Queen Asmunikal, one of the Middle Hittite period queens, the troubles were mostly due to some of the defects attributed to the queen and did not follow the traditions of the Hittite society. Moreover, since the looter attacks against the Hittite state directly affected the economy of the society, it was perceived as the Storm God, that he is the chief god of the Hittite pantheon, to leave the country and this mythology emerged. This study was originally based on Lost Storm God of Asmunikal. Trying to answer what myths of Lost God mean in Hittite society by giving similar mythological narratives, and it is aimed to reveal similarities between the samples in other cultures.