Akademik Veri Yönetim Sistemi
INTERNATIONAL SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATION CONGRESS -II, Adana, Türkiye, 16 - 18 Aralık 2024, ss.1-10
Sitokinler, çeşitli uyaranlara yanıt olarak hücreler tarafından salgılanan ve çeşitli enfeksiyonlara, enflamatuar ve immunolojik reaksiyonlara karşı konak yanıtının anahtar aracıları olarak görev yapan nispeten düşük moleküler ağırlıklı proteinlerdir. Dünyada ilk kez 1974 yılında Cohen, bu hücresel proteinleri ‘sitokin’ olarak tanımlamıştır. 1980’li yıllarda birçok sitokin keşfedilmiş; ilk sitokinlerin (IFN-α, IL-1, IL-2 ve TNF-α) moleküler klonlanması yapılmış ve spesifik antikorlara karşı üretilmişlerdir. İmmun ve enflamatuvar reaksiyonların mediyatörleri olarak fonksiyon gösteren sitokinler, vücutta pek çok farklı hücre tarafından salgılanan ve hücreler arasında hücre dışı sinyaller olarak etki eden moleküllerdir. Yapılarında karbonhidrat ve disülfit köprülerinin bulunması hem kararlı ve çözünebilir olmalarını hem de parçalanmalara karşı dirençli olmalarını sağlamaktadır. Genel olarak moleküler yapı, fonksiyonel benzerlik, etki şekli ve bağışıklıktaki rollerine göre sınıflandırılan sitokinler süper ailelerden oluşur. Sitokinler embriyonik gelişim, hastalık patogenezi, enfeksiyona spesifik olmayan yanıt, antijene spesifik yanıt, bilişsel işlevlerdeki değişiklikler, yaşlanmanın dejeneratif süreçlerinin ilerlemesi, kök hücre farklılaşması, aşı etkinliği ve allogreft reddi gibi hemen hemen her biyolojik sürece etki ederler. Yangı reaksiyonlarında, immun sistem hücrelerini aktive ederek ve düzenleyerek etkin rol oynayan sitokinlerin, günümüzde çeşitli bozuklukların tedavisi için, biyolojik cevabı modifiye edici olarak klinik kullanımı mevcuttur.