Akademik Veri Yönetim Sistemi
Akdeniz Kapilleroskopi Kursu ve Sempozyumu, Antalya, Türkiye, 19 - 20 Kasım 2022, ss.1, (Tam Metin Bildiri)
vAmaç: Romatoid artrit (RA) sinovyal hipertrofi ve inflamasyon ile birlikte, ilerleyici eklem ve kıkırdak hasarına sebep olabilen kronik sistemik otoimmün bir hastalıktır (1). Tedavide birinci basamakta konvansiyonel hastalık modifiye edici ilaçlar (DMARD), monoterapi yada kombine tedavi olarak kullanılmaktadır. Ancak bazı durumlarda istenilen tedavi yanıtı elde edilememektedir. Bu aşamada, tümör nekroz faktörü (TNF) inhibitörleri gibi biyolojik DMARD'lar ve hedefe yönelik sentetik DMARD'lar devreye girmektedir (2). Ancak bu ilaçlar potansiyel olarak ciddi advers olaylarla ilişkilidir (3-10).
Tofasitinib, Janus kinaz (JAK)1, JAK3 ve daha az ölçüde JAK2'yi seçici
olarak inhibe eden hedefe yönelik bir sentetik DMARD'dır (12-13).
Orta
ya da şiddetli RA hastalarında, günde iki kez 5 mg yada günde bir kez 11 mg'lık (uzatılmış salımlı
formülasyon) dozlarda, biyolojik DMARD ile birlikte ya da tekli
olarak kullanıldığında etkili ve güvenli olduğu randomize kontrollü çalışmalarda
gösterilmiştir (13,14). Ülkemizde Mayıs 2015 tarihinden itibaren RA tedavisinde
endikasyon almış olarak kullanılmaktadır. İlaç geliştirme sırasında, serum lipid düzeylerinde ve lenfoma dahil olmak
üzere kanser insidansında artışlar gözlenmiş14-16. Yine kardiyovasküler risk açısından zengin bir
popülasyonda bir TNF-inhibitörü ile tofasitinib karşılaştıran bir çalışmada,
tofasitinib ile major kardiovasküler advers olay (MACE) ve kanser riski daha
yüksek saptanmış (15).
Bizde çalışmamızda, merkezimizde en az bir kez tofasitinib reçete
edilmiş RA hastalarının klinik ve laboratuvar özelliklerini, tedavi
yanıtlarını, tedavide kalım oranlarını, kanser ve majör advers olayları ortaya
koymayı amaçladık.
Metot:
Ocak 2019- Mayıs 2022 tarihleri arasında bölümümüze başvuran, RA için 2010
ACR/EULAR sınıflandırma kriterlerini karşılayan ve en az bir kez tofacitinib
reçete edilmiş 62 RA hastası retrospektif olarak değerlendirildi. Hastaların klinik,
laboratuvar ve tedavi özellikleri ile demografik verileri kaydedildi. Hastalık
başlangıç yaşı RA’ya bağlı ilk semptom ortaya çıkış tarihi olarak tanımlandı.
Tofasitinib başlangıcı tarihi hastaya ilacın reçete edildiği tarih olarak
belirlendi. Sigara kullanımı ve ek hastalık varlığı kaydedildi. Tofasitinib
başlangıç anındaki ve takiplerindeki kullandığı tedavi ajanları kayıt altına
alındı. Hastaların laboratuvar kayıtlarından romatoid faktör ve anti siklik
sitrüline peptit değerleri araştırıldı ve seropozitiflik varlığı kaydedildi.
Takiplerinde tofasitinib tedavisini sonlandıran hastaların tedavi kesilme
tarihi ve nedenleri kayıt altına alındı. P değerinin 0,05’in altında olduğu
durumlar istatistiksel anlamlı olarak yorumlandı.
Bulgular: Tofacitinib kullanan 62
RA’lı hastanın %78.6’sı kadın ve RA tanı yaşı ortalama 41,9 yıl (SS:11,4) idi. RA
tanısı sonrası tofacitinib başlama yaşı ortanca 55,8 yıl (min-max: 35-75) idi.
Hastaların %76,2’si seropozitifti. Sigara içme verisine ulaşılan 53 hastadan
%22,6’sı (n:12) aktif sigara içicisi, %5,7 (n:3) exsmokerdi ve ortalama 33,2
(SS:20,8) paket /yıl sigara kullanımı mevcuttu. Hastaların %44,4’ünde
hipertansiyon, %23,8 ‘inde diabetus mellitus ve %9,7’sinde koroner arter
hastalığı eşlik etmekteydi. Tofacitinib kullanım süresi ortanca 36,7 aydı
(min-max: 2-76) . Hastaların %54,8’i tofacitinib kullanmaya halen devam
etmekteydi. %5,7 hasta tofacitinib kullanımı devam ederken ex olmuştu. Ex olan
4 hastadan 2’sinin ölüm nedenine ulaşılamazken, biri nekrozitan fasiit nedeni
ile diğeri ise serbrovaskuler olay nedeni ile ex olmuştu. Bir hastada non-fatal
myokard infarktüsü gelişti. %4.8 (n:3) hastada sık enfeksiyon gelişmesi nedeni
ile ilaç bırakıldı. Takipte sadece bir hastada ciddi olmayan herpes zoster
enfeksiyon öyküsü olup hiçbirinde tüberküloz gelişmedi. Daha önce kolon kanseri
öyküsü olup 10 yıllık remisyon sonrası tofacıtinib başlanan hastanın,
tofacitinib altında kanser nüksü olmadı.
Sonuç: TNF inhibitörü ile tofacitinibi karşılaştıran bir
çalışmada, tofacitinib ile MACE ve kanser riski daha yüksek saptanmış ve birçok
advers olay tofacitinib ile daha yaygın bulunmuştu (15). Bizim çalışmamızda
takip süresince hiçbir hastamızda malignite izlenmedi. Sadece 2 hastada tromboembolik
olay izlenmiş olup, bir tanesi non-fatal myokard infarktüsü iken bir tanesi
ölüm ile sonuçlanan serebrovasküler olaydı.