Amaç: Bu çalışmanın amacı Orta Çağ İslam dünyasında yazılmış ilk tıbbi künnāşlarından birisi olarak kabul edilen ʿAlī b. Rabben eṭṬaberī’nin Firdevsu’l-Ḥikme fī’ṭ-Ṭıbb adlı eserindeki çocukların tedbiri ile sağlığın korunması ile ilgili bölümlerinin sunulması vedeğerlendirilmesidir.Gereç ve Yöntem: Çalışmada Firdevsu’l-Ḥikme’nin Muḥammed Zubeyr eṣ-Ṣiddīḳī tarafından hazırlanmış ve 1928 yılında Berlin’deKunstdruckerei Sonne (Maṭbaʿa-i Āf-tāb)’de basılmış olan bir nüshası incelenmiştir. Firdevsu’l-Ḥikme’nin ikinci nevʿinin, dördüncümakalesinin birinci faslı “Çocukların tedbiri ve sağlığın korunması hakkında” ve ikinci faslı “Büyüdüğünde çocuğun terbiyesi hakkında”olup, adı geçen bölümler Arapçadan Türkçeye çevrilerek yazının bulgular kısmında sunulmuş ve ilgili literatür eşliğinde tartışılmıştır.Bulgular: Birinci bölümde bebeğin beslenmesi, sütannenin özellikleri, sütannenin yiyecekleri, emziren kişinin sütünün azaldığı,inceldiği ya da yoğun olduğu durumlarda yapılacaklar, çocuklarda görülen bazı hastalıklar ve bunların tedavileri, çocukların yiyeceklerive içecekleri, dişlerin çıkma zamanı ile bu dönemde çocukta görülen bazı rahatsızlıklar açıklanmıştır. İkinci bölümde ise çocuğunbüyüdüğünde yapması gereken sporlar, yiyeceği, içeceği, çocuğun eğitimi için gereken öğretmenin nitelikleri ile çocukların hangikonularda eğitilecekleri bildirilmiştir.Sonuç: Yapılan araştırma Ṭaberī’nin çocukların tedbiri hakkındaki bölümleri yazarken, her ne kadar kendisi Galenus’un sözlerindenyararlandığını bildirse de büyük olasılıkla Oribasius’un Collectiones Medicae adlı eserinin Livres Incertains’ı ile Synopsis’indenyararlanmış olabileceğini ortaya koymaktadır.
Object: The aim of this study is to present and evaluate the sections on the regime of children and protection of health in ʿAlī b. Rabban al-Ṭabarī’s Firdaws al-Ḥikma fī al-Ṭibb, which is accepted as one of the first medical compendiums in the Medieval Islamic world. Material and Methods: A copy of Firdaws al-Ḥikma edited by Muḥammad Zubayr al-Ṣiddīḳī and printed in Kunstdruckerei Sonne (Maṭbaʿa-i Āf-tāb) in Berlin in 1928 was examined. The first chapter of the fourth article of the second newʿ of Firdaws al-Ḥikma is “on the regime of children and protection of health” and the second chapter “on the education of the child when he grows up” and the mentioned sections are translated from Arabic into Turkish and presented in the results section of the article and discussed with the related literature. Results: In the first part, the nutrition of the baby, the properties of the wet-nurse, the food of the wet-nurse, things to be done when the wet-nurse’s milk is decreased, thinned or intense, some diseases of children and their treatment, the food and drink of children, time of teething and some discomfort in the child in this period are stated. In the second part, sports to be done when the child grows up, the food and drink of children, the qualifications of the teacher required for the education of the child and the subjects on which the children will be trained are reported. Conclusion: The research reveals that while writing the sections about the regime of children, although he declared that he benefited from the words of Galenus, Ṭaberī could probably have benefited from Oribasius’ the Livres Incertains of Collectiones Medicae and Synopsis.
