ANKARA UNIVERSITESI. SIYASAL BILGILER FAKULTESI DERGISI, cilt.66, sa.1, ss.96-116, 2011 (Hakemli Dergi)
Özet
Makale, Çin Halk Cumhuriyeti’nde sosyalizmden kapitalizme doğru radikal yön değişikliğinin toprak rejimine yansımalarını incelemektedir. Toprağın günümüzdeki mülkiyet ve yönetim rejiminin ana hatlarının verilmesinin ardından, sosyalist dönemdeki kırsal üretim biçimi ile toprak rejimi üzerinde durulmaktadır. İzleyen bölümde, sosyalist ekonomik sistemden kopuşun kırsal ve kentsel topraklar üzerindeki etkileri incelenmektedir. Son olarak, toprak rejimindeki değişimin yarattığı toplumsal sorunlar tartışılmaktadır.
Çin Halk Cumhuriyeti’nde kamu mülkiyeti biçimsel olarak korunmakla birlikte toprak metalaştırılmıştır. Süreç, 1970’lerin sonunda, kırda üretimden sorumlu birim olarak komünün yerine ailenin ikame edilmesiyle başlamıştır. Günümüzde, ikili piyasa ilişkileri çerçevesinde kiralama veya devir sözleşmeleriyle kullanım hakkı özelleştirilmekte, toprak ve üzerindeki taşınmazlar piyasada alım-satıma konu olmaktadır. Çin Komünist Partisi halen biçimsel kamu mülkiyeti yoluyla kapitalist mülkiyet ilişkilerini denetlemektedir. Ancak makalede varılan sonuç, günümüzdeki uygulamaların uzun erimde özel toprak mülkiyetine geçişin deneme süreçleri olduğudur.
Anahtar Sözcükler: Çin Halk Cumhuriyeti, toprak mülkiyeti, toprak reformu, aile sorumluluk sistemi, toprağın özelleştirilmesi.
Abstract
The People’s Republic of China (PRC) has been in a transition process from socialism to capitalism for roughly three decades. This article examines the impact of this transition on its land regime. It explores, first, main characteristics of present land ownership and management regime. Thereafter, it explains the rural production system and land regime in the socialist era. The effects of the dissolution of socialist economic system on rural and urban land are examined in the following section. Finally, social problems and challenges deriving from the change in land regime are discussed.
Although public ownership of land is formally maintained in PRC, land is now a commodity and has a price in the market. This process was launched at the end of 1970s via the substitution of the household for the commune as the responsible rural production unit. Today land use right is privatized either by lease or transfer agreements in a dual market structure and, both land and properties built on it are sold and purchased in these markets. It is asserted that China Communist Party is still controlling all private ownership transactions in this field via abandonment of de jure public ownership. However, it seems that current practices could be considered as preliminaries to a possible de jure public ownership in the long term.
Keywords: The People’s Republic of China, land ownership, land reform, household responsibility system, privatisation of land.