Doğal Afetlerde Halk Kütüphanelerinin Rolü: Türkiye’den ve Dünyadan Hizmet Örnekleri


Gültekin V.

2. BALKAN ÜLKELERİ KÜTÜPHANELER ARASI BİLGİ-BELGE YÖNETİMİ VE İŞ BİRLİĞİ ULUSLARARASI SEMPOZYUMU, Edirne, Türkiye, 9 - 11 Mayıs 2024, ss.479-494, (Tam Metin Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Edirne
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.479-494
  • Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Doğal afetler, doğal çevrenin, özel mülkiyetin ve kamu altyapısının tahrip olmasına ve insanların hayatını kaybetmesine neden olan doğa olayları sonucunda meydana gelen kasırga, deprem, toprak kayması ve çığ gibi felaket niteliğindeki olaylardır. Doğal afetler, yarattığı etkiyle toplum yaşamını etkileyen önemli bir süreçtir. Doğal afetlerin birçoğu son derece yıkıcıdır. Arkalarında yaralanma, insanların ve diğer canlıların kaybı, manevi hasar ve maddi kayıplar bırakırlar. Doğal afetlerin tartışmasız en kötü sonucu insan yaşamının kaybıdır, ancak bunlar toplumlara her yıl milyonlarca dolara mal olmaktadır. Halk kütüphaneleri, ırk, dil, din, cinsiyet, vb. ayrımı gözetmeksizin herkese eşit ve ücretsiz hizmet veren, hayat boyu öğrenmede ve toplumsal kalkınmada önemli bir yere sahip olan kurumlardır. Halk kütüphaneleri, toplum yaşamında her zaman hayati bir rol oynamaktadır. Halk kütüphaneleri, toplumun kültürel ve eğitim gereksinimi karşılayan kurumlar olarak afetlerde etkin rol oynamalıdır. Gerek afetlere hazırlık konusunda bilinçli bir toplumun oluşturulmasında gerekse afet sonrası iyileştirme sürecinde vereceği hizmetler oldukça önemlidir. Bu anlamda, halk kütüphanelerinin, bir doğal afet yaşanmadan önce toplumdaki tüm bireylerin afetlere hazırlık konusunda bilinçlendirilmesi ve doğal afet sonrasında da gündelik yaşamlarını sürdürmelerine olanak tanıyan güvenli bir liman olacak şekilde hizmetlerini vermesi gerekmektedir. Bu çalışmada, doğal afetlerde halk kütüphanelerinin rolü üzerinde durularak, Türkiye’de ve dünyada doğal afetlerin öncesinde ve sonrasında halk kütüphanelerinde verilen hizmetlerden bazı örnekler sunulmaktadır. Çalışma, halk kütüphanelerinin doğal afetler sırasında toplumu bilinçlendirme, yardım etme ve iyileştirme çabalarını örneklerle incelemektedir. Gerek incelenen örnek olaylar gerekse ilgili literatür, kütüphanelerin doğal afetler gibi birçok kriz döneminde toplumsal altyapının bir unsuru olarak önemli faaliyetler yürüttüğünü açıkça göstermektedir. Ayrıca, çalışmada doğal afetler hazırlık farkındalığının kazandırılması için halk kütüphanelerine ve halk kütüphanelerinde görev yapan personele çeşitli önerilerde bulunulmaktadır.

Natural disasters are catastrophic events such as hurricanes, earthquakes, landslides and avalanches that occur as a result of natural events that cause the destruction of the natural environment, private property and public infrastructure and the loss of people’s lives. Natural disasters are an important process that affects community life with the impact they create. Many natural disasters are extremely destructive. They leave behind injuries, loss of people and other living things, moral damage and material losses. Arguably the worst consequence of natural disasters is the loss of human life, but they cost societies millions of dollars each year. Public libraries are institutions that provide equal and free services to everyone regardless of race, language, religion, gender, etc. and have an important place in lifelong learning and social development. Public libraries have always played a vital role in community life. Public libraries should play an active role in disasters as institutions that meet the cultural and educational needs of the society. Their services are very important both in creating a conscious society in preparation for disasters and in the post-disaster recovery process. In this sense, public libraries should raise awareness of all individuals in the society about disaster preparedness before a natural disaster occurs and serve as a safe harbor that enables them to continue their daily lives after a natural disaster. In this study, the role of public libraries in natural disasters is emphasized and examples of services provided in public libraries before and after natural disasters in Türkiye and around the world are presented. This study examines public libraries’ efforts to raise public awareness, help and improve society during natural disasters, with examples. Both the case studies examined and the relevant literature clearly show that libraries carry out important activities as an element of social infrastructure in times of many crises such as natural disasters. In addition, various suggestions are made to public libraries and the staff working in these libraries.