Akademik Veri Yönetim Sistemi
ATATÜRK YOLU DERGİSİ, sa.62, ss.417-426, 2018 (Hakemli Dergi)
Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü (TİTE) Arşivi’nde Cemiyete ait yaklaşık 35.000 belge bulunmaktadır. Analitik tasnifleri yapılarak dijital ortama aktarılan bu belgeler, TİTE Arşiv Kataloglarında da yer almaktadır. Bu belgeler arasında Cemiyetin çok çeşitli yazışmaları, talimatnameleri, beyannameleri, iane toplama usulleri, makbuzları, üyelik cüzdanları, yevmiye cetvelleri, gemi satın alımına dair evrakları, kayıt defterleri, mektup ve kartpostalları yer almaktadır. Bu belgeler arasında Cemiyetin kuruluş nizamnamesi ayrı bir öneme sahiptir. 2 Ağustos 1909’da hazırlanan ve “Donanma-yı Osmanî Muâvenet-i Milliye Cemiyeti Nizamname-i Esasisi” adını taşıyan ana nizamname, Cemiyet Genel Kurulu’nda kabul edilerek 23 Ağustos 1909’da Hükümete arz edilmiştir. Hükümetçe nizamnamenin incelenmesi ve tasdiki 4 Kasım 1909’da gerçekleşmiştir. Adı geçen nizamname, 25 madde halinde düzenlenmiş olup Gayrimüslim unsurlar da dikkate alınarak çeşitli dillere çevirisi yapılmış ve dağıtılmıştır. Nizamnamenin birinci kısmında Cemiyet’in kuruluş amacı; ikinci kısımda Cemiyet üyeleri ve idare teşkilatı; üçüncü kısımda Umumi Meclis ve İdare Heyeti’nin vazifeleri, vazifeli memurlar; dördüncü kısımda Cemiyet’in yardımcı araçları; beşinci kısımda ise taşra teşkilatına yer verilmektedir.