Kadın Emeğinin Görünmeyen Yüzü: Yaşlı Bakımı.

Kırışık H., Korkmaz Yaylagül N.

IX. Uluslararası Sosyal ve Uygulamalı Gerontoloji Sempozyumu, 21 Kasım 2020, ss.4

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Sayfa Sayıları: ss.4
  • Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

KADIN EMEĞİNİN GÖRÜNMEYEN YÜZÜ: YAŞLI BAKIMI


Tarihsel olarak kadınlar aleyhine kurgulanan işbölümü sebebiyle bakım, bir ev içi işi olarak kadının yapması gereken işlerden biri olarak görülmektedir. Kadın ve emek çalışmalarının giderek önem kazanması ve aynı zamanda da Türkiye’nin hızla yaşlanan ülkelerden biri olması nedeniyle informal yaşlı bakımı konusunu kadın emeği bağlamında ele almanın literatüre önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı, yaşlı bakımı ile ilgili toplumsal cinsiyet rollerinin aile içinde nasıl şekillendiğini kadının görünmeyen emeği bağlamında ortaya koymaktır.

Bu araştırmada feminist yöntembilim benimsenmiş ve çalışma nitel araştırma deseni ile tasarlanmıştır. Bu kapsamda beş kadın ve beş erkek aile üyesi ile yarı yapılandırılmış soru formu ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Tematik analiz yöntemiyle verilerin temaları oluşturulmuş ve Cappa analizi ile geçerlik güvenilirlik testi yapılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde ve analizinde NVivo 10.0 programı kullanılarak betimsel nitel analiz yapılmıştır.

Araştırmanın bulgularına göre aile içinde bakım verirken kadın ve erkek arasında eşitsiz bir işbölümü bulunmaktadır. Genellikle kadınlar birincil bakım verenken erkekler ikincil bakım veren konumundadır. Araştırmanın en önemli bulgusu hem kadın hem erkek aile üyeleri arasında bakım emeği karşılığında maddi bir beklentinin bulunmamasıdır. Bakım işinin bir emek süreci olduğunu örten en önemli faktörlerin ise değerler ve bunlara bağlı tutumlardan kaynaklandığı ortaya çıkmaktadır. Bu değerler ise şu üçlü bir yapıyı oluşturmaktadır: yaşlı bakımına yüklenen dinsel-manevi anlam, ana-babaya saygı ve aile ilişkilerinde manevi karşılıklılık.

Araştırmanın sonucu,  bakım sürecinde toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin aile içinde yeniden üretildiğini ortaya koymaktadır. Bakımın bir hak olarak tanımlanmasının önüne geçen maddi ve manevi değerler kadın emeğinin görünmezliğini daha da artırmaktadır.

Anahtar kelimeler: yaşlı bakımı, kadın emeği, toplumsal cinsiyet