Açık Bilim Politikaları ve Üniversite Kütüphanelerine Yansımaları


Oğuz T.

Cumhuri̇yet’i̇n 100. Yılında Bilgi ve Belge Yönetimi Teknolojisinde Güncel Yaklaşımlar, Pervin BEZİRCİ,Işıl İlknur SERT, Editör, Istanbul University Press, İstanbul, ss.657-681, 2024

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Mesleki Kitap
  • Basım Tarihi: 2024
  • Yayınevi: Istanbul University Press
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Sayfa Sayıları: ss.657-681
  • Editörler: Pervin BEZİRCİ,Işıl İlknur SERT, Editör
  • Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bilimsel araştırma giderek daha fazla bilgi ve iletişim teknolojileri ile entegre olmaktadır. Araştırmanın dijitalleşmesi öncelikle araştırma altyapısında değişim anlamına gelmektedir; bir başka deyişle araştırmanın yürütme ve değerlendirme süreçleri ile araştırma ürünlerinin yayım, kullanım ve yeniden kullanım biçimleri değişmektedir. Açık bilim, söz konusu değişimi ifade etmektedir. Açık erişim, açık kaynak, açık araştırma verisi, açık değerlendirme, altmetri ve vatandaş bilimi gibi bileşenlerden oluşan açık bilimi, tüm bileşenleri ve ilişkili paydaşları ile birlikte yönetebilmek için politikalar geliştirme gereksinimi doğmuştur. Açık bilim politikaları, ulusal/kurumsal düzlemde birtakım farklılıklar barındırsa da politikaların genel çerçevesi uluslararası kuruluşlar tarafından çizilmekte ve politikalar açıklık, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkeleri temelinde oluşturularak yeni eğilimler doğrultusunda güncellenmektedir. Bu bağlamda temel işlevleri eğitim ve araştırma olan üniversiteler ile araştrma kurumları kurumsal açık bilim politikalarını oluşturma ve gerçekleştirme çabası içine girmişlerdir; açık bilim politikalarının, üniversite ve araştırma kütüphanelerine yansımaları olması da doğaldır. Bu yazının amacı: açık bilim politikalarında açıklık ilkesine değinmek; OECD ve Avrupa Birliği’nin yakın zamandaki açık bilimle ilgili politika belgeleri ve raporlarnı, araştırma verilerinin yönetimi ve açık erişimi bağlamında irdelemek ve üniversite ve araştırma kütüphanelerine ne gibi yeni sorumluluklar yüklediğine ışık tutmaktır. Çalışmada belgesel tarama yöntemi kullanılmıştır.