CUMHURİYET DÖNEMİNDE AYDINLANMA HAREKETİ: KÖY ENSTİTÜLERİ


Aysal N.

100. YILINDA TÜRKİYE CUMHURİYETİ SEMPOZYUMU PROGRAMI (20 EKİM 2023), Ankara, Türkiye, 20 Ekim 2023

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Cumhuriyet aydınlanmasının eğitim alanında özgün ve çok ses getiren uygulamalarından birisi şüphesiz Köy Enstitüleri’dir. 17 Nisan 1940 tarihinde 3803 sayılı kanunla açılan Enstitülerin amacı, köyü ve köylüyü eğitim yoluyla aydınlatarak kalkındırmak, köy öğretmeni başta olmak üzere köye yönelik mesleklerde eğitilmiş elemanlar yetiştirmekti. Hazırlıkları 1935’te başlayan ve 1937’de denemesine girişilen bu sisteminin kuramcı ve kurucusu İsmail Hakkı Tonguç’tur. Türk eğitim tarihine öğretmen ve eğitim yöneticisi olarak önemli katkılarda bulunan Tonguç’un fikirleri ve alın teri ile şekillenen Köy Enstitüleri, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel’in destekleriyle kuruluş amaçlarının çok üstünde bir başarı göstermiş, köyün/köylünün sorunlarını ortaya koyan ilerici bir kuşağın yetişmesini sağlamıştır. Enstitülerde ekonomik ve toplumsal kalkınma birlikte hedeflenmiş, Türk köylüsünün üzerindeki bilgisizlik ve cahillik örtüsü kaldırılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada Köy Enstitüleri’nin kuruluş amaçları ve faaliyetleri ele alınacak, Enstitülerin kapatılmasına yol açan olumsuz propaganda ve eleştiriler üzerinde durulacaktır.