Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, cilt.15, sa.1, ss.1-41, 2022 (Hakemli Dergi)
Üreme çağındaki kadınlar arasında yaygın
olarak gözlenen endokrin bozukluklardan birisi olan polikistik over sendromunun temel özellikleri
arasında klinik ve/veya biyokimyasal hiperandrojenizm, ovulatuar disfonksiyon
ve polikistik over morfolojisi bulunmaktadır. PKOS başlıca infertilite olmak üzere
insülin direnci, obezite, tip 2 diabetes
mellitus, kardiyovasküler hastalıklar, endometrium, meme ve over kanseri gibi
ikincil durumlar ile de ilişkilendirilmektedir. Etiyolojisi açık olmamakla birlikte genetik
ve çevresel faktörler sendromun oluşumunda rol oynamaktadır. Genetik temele dayanan
ailesel geçişlerin yanı sıra birden fazla moleküler sinyal yolağına ait
genlerin PKOS gelişiminden sorumlu olabileceği düşünülmektedir. Çevresel
faktörler arasında biyolojik sistemlerde olumsuz etkiye yol açma potansiyeli yüksek
olan endokrin bozucu kimyasallar da yer almaktadır. Polikarbonat plastiklerin
ve epoksi reçinelerin sentezinde yaygın olarak kullanılan ve güçlü bir endokrin
bozucu olduğu bilinen bisfenol A’nın yüksek miktarlarına karşı overlerin hassas
olduğunu öne süren kanıtlar bulunmaktadır. Sentetik bir östrojen olan
dietilstilbestrole olan benzer kimyasal yapısı nedeniyle BPA nükleer östrojen
reseptörünün her iki alt tipine, ERα ve ERβ, bağlanma yeteneğine sahiptir. Bu
nedenle, BPA östrojeni taklit eden ve hormon benzeri özellikler gösteren bir
ksenoöstrojen olarak kabul edilmektedir. BPA ovaryan steroidogenezini,
folikülogenezi ve over morfolojisini değiştirerek kadın üreme sistemini
etkileyebilmektedir. Bu derlemede ise BPA maruziyetinin PKOS gelişimindeki olası
etkilerini tartışmak amaçlanmıştır.