Akademik Veri Yönetim Sistemi
IX. İlişkisel Sosyal Bilimler Kongresi Galatasaray Üniversitesi Sosyoloji Bölümü, İstanbul, Türkiye, 29 - 30 Mayıs 2025, ss.61-66, (Özet Bildiri)
Bu çalışma negatif dayanışma fenomenine ilişkin bir ön–tartışma ve değerlendirme hattı kurgulamayı kendine amaçlıyor. Tönnies ve Durkheim, sosyolojik kurguda, dayanışmayı toplumu kuran ilke olarak düşünmüşlerdi. Cemaatten cemiyete, mekanikten organiğe toplumu kuran temel ilkeyi; düşünürler, aralarında benzerliklerini fark eden insanların ahlaki bağlar, duygusal ortaklık ve karşılıklılık davranışları geliştirmesiyle mümkün görmüşlerdi. Böylece ister cemaat ister cemiyet, ister mekanik ister organik olsun, ahlaki bağlar anlamlı bir bütünlük yarattığı sürece pozitif nitelikteydi. Ancak kapitalizmin iki yüz yıllık sürecinde, meta üretiminin küreselleştiği ve artan otomasyonla dönüştüğü günümüzde emeğin kolektif niteliği küresel ölçekte parçalanmış ve bireyleşmiştir. Emekçi kesimler benzer koşullarla mücadele eden akranlarını birer rakip olarak görmekte, onlara hınç ve öfke besleyerek aksi halde edinilecek kazanımlarını olumsuzlama eğilimindedir. Bu fenomen, son döneme literatürde negatif dayanışma olarak adlandırılmakta; işin maddi ve sembolik getirisinin olmadığı koşullarda düşük ücret, güvencesizlik ve anlamsızlığa katlanma mecburiyetinden türeyen hınç ve öfkenin potansiyel kolektif ve müşterekleri aşındırıcı etkisini ifade etmektedir. Kolektif bilinçdışına toplumsal eşitlik arzusunu üst düzey bir refah düzleminde kurmak yerine, dibe doğru yarışı besler nitelikte, alt düzeyde kurma tahayyülü olarak ifade edilebilecek negatif dayanışma müşterekleri ketleyen önemli bir fenomendir. Bu nedenle, Günümüz iş–çalışma ilişkileri ve işyeri sosyalliklerini kavramak adına negatif dayanışma, üzerinde düşünülmesi ve ampirik olarak araştırılması gereken sosyal bir sorun alanıdır.