4th international occupational and environmental diseases congress, İstanbul, Türkiye, 5 - 08 Mart 2020, ss.192
Amaç
Bir afyon alkaloidi olan morfin, çok daha güçlü öforik etki gösteren ve çok güçlü bir bağımlılık yaratan eroin haline dönüştürülebilmektedir ve eroine bağlı yüksek doz ölümlere neden olmaktadır. Morfin, Papaver somniferum bitkisinde bulunan ana alkaloididir ve etkili bir analjezik olarak terapötik olarak kullanılmaktadır. Terapötik olarak kullanımı bulunan ve kullanıcılarda bağımlılığa yol açtığı da bilinen morfin ile ileri derecede bağımlılığa yol açtığı bilinen eroin kullanımının tıbbi ve adli olarak takibinin yapılması amacıyla yapılan analizlerde idrar ve kan gibi biyolojik örnekler kullanılmaktadır. Bu analizlerin kalitesinin artması ise yapılan kimyasal ölçümlerin güvenilirliği ile doğru orantılıdır. Bu nedenle; bu proje kapsamında adli ve klinik laboratuvarlarda yapılan biyolojik örneklerdeki morfin analizlerinin uluslararası standartlarda gerçekleştirilmesi için morfin kalibrant standardının üretilmesi ve ISO 35:2017 kılavuzuna uygun işlemlerle sertifikalandırılması amaçlanmaktadır.
Yöntem
Kimyasal ölçüm kalitesinin farklı aşamalarını tanımlayan validasyon çalışmaların hemen hepsinde, Sertifikalı Referans Madde (SRM) kullanımı gerekmektedir. SRM, ürünlerin kalite ve metrolojik izlenebilirliğini kontrol etmek, analitik ölçüm yöntemlerini doğrulamak veya aletlerin kalibrasyonu için kullanılan kontroller veya standartlardır. Bu projede Afyon Alkaloid Fabrikası’ndan, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'nun özel izni ile temin edilecek olan morfin hammaddesinden ISO 35: 17034 kılavuzu izlenerek morfin sertifikalı referans standart hazırlanması; çeşitli saflaştırma basamakları izlenerek uygulanmıştır.
Bulgular
Ön çalışmalar sonucunda elde edilen saflık değeri %98’in üzerindedir. Ürüne ait sertifika İSO Guide 35:2017 kılavuzuna göre hazırlanacaktır.
Sonuç
Üretilen Morfin SRMsi ile biyolojik örneklerde morfin analizleri kalitesinin arttırılmasına katkı sağlanmış olacaktır.