Oluşum Ortamlarına Göre Farklı Kuvars Minerallerinin Konfokal Raman Spektrometresi İle İncelenmesi

Kırmanlı B., Kadıoğlu Y. K., Korkmaz Eryılmaz A.

10. Jeokimya Sempozyumu, Antalya, Türkiye, 17 - 19 Ekim 2024, ss.9, (Özet Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Antalya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.9
  • Ankara Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Kuvars minerali, magmatik, metamorfik ve sedimanter kayaların en önemli kayaç yapıcı bileşenlerinden birini temsil etmektedir. Bu mineraller, farklı koşullarda oluşmalarından kaynaklı makroskobik ve mikroskobik olarak oluşum ortamlarına özgü davranışlar sergilemektedirler. Ancak spektroskopik ölçüm yöntemlerine göre kuvars tipi minerallerin özgün ayrım yapılabilecek sınırlı sayıda çalışma yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı oluşumları ve kökenlerine göre magmatik, sedimanter ve metamorfik olmak üzere üç ayrı grupta bulunan kayaların içerisindeki farklı kuvars minerallerinin Konfokal Raman Spektrometresi (KRS) ile saptanan kaymalar üzerindeki Raman karakteristiklerini belirlemektir.

Bu çalışmada, magmatik kökenli kuvars örneği granodiyorit ve dasit kayalarından, metamorfik kökenli kayalardan kuvarsit, sedimanter kökenli kayalardan kuvars arenit ve hidrotermal kökenli olarak ise ametist kuvars örneklerinden Raman ölçümleri yapılmıştır.

Kuvarsın Raman spektrumu, kristal kafesin simetrisi ve bileşimi hakkında bilgi sağlayabilir, örnekte bulunan herhangi bir safsızlığı belirleyebilir. Kuvars tipik olarak belirli Raman kaymalarında, örneğin 464 cm-1 (Si-O simetrik gerilme modu) ve 798 cm-1 (Si-O bükülme modu) civarında belirgin Raman pikleri gösterir. Elde edilen Raman spektrumlarında granodiyorit ve dasit kayalarına ait kuvars minerallerinin ana Raman pikleri sırasıyla 472,88 cm-1 ve 470,94 cm-1 olarak tespit edilmiştir. Genel olarak Plütonik kayaya ait kuvars mineralinin Raman kaymalarının, volkanik olanla kıyaslandığında daha fazla kayma değerine sahiptir. Metamorfik kuvarsit örneğine ait kuvars mineralinin ana Raman kayma piki 471,33 cm-1 olarak tespit edilmiştir. Sedimanter kayalara ait kuvars minerallerinde 471,59 cm-1 ve 466,84 cm-1 iki ana Raman kayama piki son olarak hidrotermal kökenli ametist kuvars mineralinde ise 468,63 cm-1 ana Raman pikleri saptanmıştır. Yapılan incelemelerde genel olarak kuvars minerallerinin kristalleşmesinde sıcaklığın uzun süre ortamda etkin olması ile daha yüksek Raman kayma değerleri gösterdiği ve dolayısıyla magmatik ortamda daha yüksek Raman kaymaları tespit edilmiştir. Kuvarsın Raman spektrumunu karakterize etmek; numunenin sergilediği belirli Raman pikleri veya bantlarını belirlemeyi içerir. Sonuç olarak Raman piklerinin konumlarının, kuvarsın farklı polimorflarını ayırt etmekte kullanılabileceği, aynı zamanda tür ve oluşum ortamı hakkında karakteristik özellikler sergilediği belirlenmiştir.