Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Katılımlı 76. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Ankara, Türkiye, 15 - 19 Nisan 2024
Uluslararası Katılımlı 76. Türkiye Jeoloji Kurultayı 15-19 Nisan 2024, Ankara, Türkiye 76th Geological Congress of Türkiye with International Participation April 15-19, 2024, Ankara, Türkiye Çorakyerler Fosil Alanından Gelen Fauna Analizi Doğrultusunda Ekolojik Ortamın Yorumlanması Interpretation of the Ecological Habitat by Fauna Analysis of Çorakyerler Fossil Site Tolga Köroğlu(1), Ayla Sevim Erol(2) (1)Kazım Karabekir Mah. Kazım Karabekir Cad. 6/2 Etimesgut/Ankara (2)Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi, Antropoloji Bölümü, Ankara - Türkiye (tkoroglu1989@gmail.com) Öz Çorakyerler, Çankırı merkezinden Yapraklı'ya giderken, yaklaşık 4 km uzaklıkta, yol üzerinde konumlanmış bir alandır. İlk olarak 1960'lı yıllarda gerçekleştirilen araştırmalarda, Çorakyerler lokalitesi Geç Miyosen döneme kadar uzandığı tahmin edilerek 10 milyon yıl öncesine kadar tarihlendirilmiştir. Ancak, daha yakın dönemde yapılan kazı çalışmaları, burada keşfedilen yeni türlerle birlikte bulguların güncellenmesine olanak sağlamıştır ve Çorakyerler'in VallesiyenTuroliyen (Geç Miyosen dönem) sınırına, yani yaklaşık 9 milyon yıl öncesine kadar uzandığı anlaşılmıştır. Bu çalışmanın amacı, fosil buluntuların incelenmesiyle dönemin ortamının paleoekolojik durumu hakkında çıkarımlarda bulunmaktır. Morfolojik ve dental metotlar kullanılarak elde edilen fosil kayıtlardan yapılan bu çıkarımlar, bölgedeki paleoekolojik süreçleri anlamamıza katkı sağlamaktadır. Bunun yanı sıra bölgede yapılan jeolojik çalışmalarla da bu çalışma desteklenecektir. Geç Miyosen Döneme tarihlendirilen Çorakyerler, Çankırı-Çorum Havzası'nın en zengin omurgalı fosil lokalitelerinden biri olup, bölgeye özgü unik türleri içeren önemli bir alandır. Fosil lokalitesi, birçok küçük ve büyük omurgalı türüne ev sahipliği yapmıştır. Yapılan kazı çalışmalarından ele geçen fosil buluntuların makroskobik ve sistematik analizlerinden dönemin ekolojik ortamı hakkında bilgi elde edilmektedir. Geç Miyosen fosil buluntularıyla karşılaştırıldığında büyük oranda sistematik benzerlikler gösterse de bazı endemik formlar da lokalitede tespit edilmiştir. Çorakyerler'de, artiodactyla, perissodactyla, carnivora, primat ve rodent takımlarına ait çok sayıda fosil bulunmuştur. Farklı ailelere mensup 43 farklı türün yaşamış olduğu Çorakyerler alanı, bu türlere özgü mozaik ekolojik ortamın varlığını göstermektedir. Gazella, hipparion ve bazı bovid türlerinin yaşamış olduğu açık savanna alanlarının yanı sıra; hortumlular, zürafagiller ve dev gergedanların bulunması ağaçlık ortamların varlığının bir göstergesidir. Tüm fosil buluntular genel olarak değerlendirildiğinde, bu dönemde yaşamış bazı memeliler açık ormanlık alanların var olduğunu gösterirken, diğer bazı türler açık savana alanlarının varlığını doğrulamaktadır. Bunun yanı sıra, su samuru gibi sucul yırtıcılar bölgede tatlı su göletleri ve akarsuların varlığına işaret etmektedir. Fosil içeren formasyonun üzerine gelen ve Mesiniyen kuraklaşma krizinin bir göstergesi olan jipsli tabakalar bölgede geniş alanlarda yüzlek vermektedir. Anahtar Kelimeler: Çorakyerler, fauna, fosil çalışmaları, paleoekoloji, paleontoloji. Abstract Çorakyerler has located about 4 km from the centre of Çankırı on the road to Yapraklı. During the first surveys carried out in the 1960s, the Çorakyerler site was estimated to be of Late Miocene age, dating to 10 million years ago. However, more recent excavations have allowed the findings to be updated with new species discovered here, and it has been understood that the Corakyerler locality extends to the VallesianTurolian (Late Miocene) boundary, i.e. approximately 9 million years ago. This study aims to make inferences about the palaeoecological status of the environment at the time by examining the fossil record. These inferences, made from the fossil record using morphological and dental methods, will contribute to our understanding of the palaeoecological processes in the region. In addition, this study will be supported by geological studies in the region. Çorakyerler, dated to the late Miocene, is one of the richest vertebrate fossil localities of the Çankırı-Çorum Basin and is an important site with unique species unique to the region. Many species of small and large vertebrates were found in the fossil locality. Macroscopic and systematic analyses of the fossils recovered from the excavations provide information about the ecological environment of the period. When the members of the Çorakyerler fauna are compared with other Late Miocene fossils from Europe and Anatolia, they show significant systematic similarities an even some endemic forms have also been identified in the locality. Many fossils belonging to the orders of artiodactyla, perissodactyla, carnivora, primates and rodents have been found in Çorakyerler. The fact that 43 different species belonging to different families lived in the area of Çorakyerler shows the existence of a mosaic ecological environment specific to these species. In addition to the open savanna areas where Gazella, Hipparion and some bovid species lived, the presence of proboscis, giraffe and giant rhinoceros indicates the presence of wooded environments. When all the fossils are taken together, some of the mammals that lived during this period indicate the existence of open forest areas, while some other species confirm the existence of open savannah areas. There must also have been freshwater ponds and streams for aquatic carnivores such as otters. Gypsum layers, which are an indicator of the Messinian aridification crisis, crop out in large areas in the region. Keywords: Çorakyerler, fauna, fossil studies, palaeoecology, palaeontology. 76. Türkiye Jeoloji Kurultayı 76th Geolo