Ceza yargılamasında tanık beyanının güvenilirliğinin sınanabilmesi için tanığın açık bir duruşmada dinlenmesi, sanıkla yüzleştirilebilmesi, beyanının doğruluğunun sınanabilmesi için savunma makamına tanığa soru sorma imkânının verilmesi gerekir. Ancak can güvenliğinin sağlanabilmesi için zorunlu olan hallerde tanığın duruşma salonu dışında ya da kimliğinin gizlenerek dinlenmesi, tanığa soru sorulmasının kısıtlanması gibi ceza muhakemesi tedbirlerinin yanı sıra tanığın korunması amacıyla fiziksel özelliklerinin ve kimlik bilgilerinin değiştirilmesi şeklinde kolluk tedbirlerinin uygulanması söz konusu olabilir. Genel olarak gizli tanıklık olarak nitelenen bu kurum, Türk hukukunda 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu m. 58’de ve 5726 sayılı Tanık Koruma Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu hükümlerin uygulanması halinde, tanığın beyanının duruşmada taraflarca tartışılması ve tanığa soru sorulması sınırlanmaktadır. Gizli tanıklığa ilişkin hükümlerin uygulanması halinde, adil yargılamanın gereklerinden biri olan tanığa soru sorma imkânı kısıtlanmaktadır. Gizli tanığın korunmasına dair kolluk tedbirlerinin düzenlendiği Tanık Koruma Kanunu’nda bu tanığın duruşmada dinlenme usulüne ve beyanının delil olma değerine ilişkin hüküm de yer almaktadır. Bu çalışmada Türk ceza yargılamasında gizli tanıklık kurumuna ilişkin söz konusu düzenlemeler duruşmaların açıklığı, delillerin doğrudan doğruyalığı ve delillerin müşterekliği ilkeleri açısından değerlendirilerek iki ayrı Kanun’daki düzenlemelerin birbirleriyle ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarıyla uyumlu olup olmadığı tartışılacaktır. Anahtar Kelimeler: Delil, Tanık, Gizli Tanık, Ceza Yargılaması, Adil Yargılanma.
Essentially, the witness must be heard in an open hearing and confronted with the defendant. However, in cases where it is very necessary to ensure the safety of the witness, it may be possible to listen to the witness outside the courtroom and to hide the identity of the witness. In addition to these measures, it is possible to change the physical characteristics and identity information in order to restrict the questioning of the witness and to protect the anonymous witness. In these cases, it is aimed to ensure the safety of the witness without violating the guarantees regarding a fair trial. In Turkish Criminal Law, the hearing process and protection of anonymous witness is regulated in the Criminal Procedure Code (art. 58) and the Witness Protection Code. In case of anonymous testimony, since the discussion of the statement of the witness at the hearing is limited, there may be practices contrary to a fair trial and adversarial principle. In this study, the regulations regarding the anonymous testimony will be discussed in terms of the principles of the openness of the hearings, directness and the commonality of the evidence and the judgments of the European Court of Human Rights. Keywords: Evidence, Witness, Anonymous Witness, Criminal Procedure, Fair Trial.
